อนุมูลอิสระทำร้ายร่างกายเราอย่างไร เเละจะป้องกันยังไงได้บ้าง
เราเคยได้ยินสารต้านอนุมูลอิระหรือเเอนตี้ออกซิเเดนซ์กันอยู่บ่อย ๆ ไม่ว่าจะในรูปเเบบครีมทาภายนอก รูปเเบบที่กินได้ เเล้วสารอนุมูลอิสระคืออะไร มีผลต่อร่างกายยังไง ทำไมเราต้องต้านมัน เเละจะมีวิธีการกำจัดสารอนุมูลอิสระออกจากร่างกายง่าย ๆ ได้ยังไงบ้าง วันนี้มีคำตอบค่ะ
สารอนุมูลอิสระ หรือ Free Radical คือ โมเลกุลที่ไม่เสถียรเพราะขาดอิเล็กตรอน ถ้าดูในรูป ปกติอิเล็กตรอนวงนอกสุดจะต้องครบเเปดตัว สารอนุมูลอิสระที่ขาดขาดอิเล็กตรอน ตัวมันเองมันจะไม่เสถียร มันจึงต้องไปหาที่จับเพื่อให้ตัวเองเสถียร เเละที่ที่มันจะไปจับก็คือเซลล์ในร่างกายเรา มันจะไปเเย่งจับกับเซลล์ในร่างกาย ทำให้ร่างกายของเราเสียอิเล็กตรอนจากการถูกสารอนูมูลอิสระเเย่งจับ เซลล์ในร่างกายจะไม่เสถียรเเทน เเละเกิดการเสียหายได้ ถ้ามีต้านอนุมูลอิสระ มันก็จะเเย่งไปจับกับอนุมูลอิสระ ทำให้อนุมูลอิสระไปสามารถไปจับกับเซลล์ในร่างกายเราได้
ปัจจุบันเราได้รับสารอนุมูลอิสระได้ง่ายมาก เช่น จากมลพิษในอากาศ ฝุ่นควันรถ ควันบุหรี่ เเสงเเดด ความร้อน อาหารที่มีกรดไขมันไม่อิ่ม เมื่ออนุมูลอิสระเข้าเซลล์ ร่างกายเราไม่สามารถผลิตสารต้านอนุมูลอิสระเพียงพอที่จะไปยับยั้งหรือไปจับอนุมูลอิสระได้ ทำให้เซลล์เกิดความเสียหาย เเละเกิดโรคต่าง ๆ ตามมา
เเต่ถ้าไดัรับสารต้านอนุมูลอิสระเพียงพอ มันก็เข้าไปป้องกันหรือแย่งที่จับกับอนุมูลอิสระ และนำอนุมูลอิสระเหล่านั้นไปทิ้งนอกเซลล์ ทำให้เซลล์ไม่ถูกทำลาย โดยเราสามารถกำจัดสารอนุมูลอิสระเเละเพิ่มสารต้านอนุมูลอิสระได้ง่าย ๆ ดังนี้
1. หลีกเลี่ยงการแสงแดดและมลพิษ
อาจจะทำได้ยาก สำหรับคนที่ใช้ชีวิตอยู่ในเมืองใหญ่ๆ ที่เต็มไปด้วยตึก รถติด ควันพิษหนา ต้นไม้ก็น้อยเกินกว่าจะดูดควันพิษได้ อีกทั้งฝุ่น PM 2.5 ควันบุหรี่ รวมไปถึงสารเคมีต่าง ๆ เเต่จะออกเเดดสักที ก็ทาครีมกันเเดดกันหนาก็จะช่วยส่วนหนึ่ง เเละเเน่นอนว่าเรายังคงปิดเเมสอยู่ นอกจากจะกันเชื้อโรคเเล้ว ยังสามารถกันฝุ่นได้อีก ร้อนหน่อยก็ต้องอดทน กลับมาบ้านก็ล้างหน้าให้สะอาด
2. อาหารปิ้งย่างจนไหม้เกรียม อย่าทานบ่อย
เรื่องปิ้งย่าง อาจจะลดยากหน่อยสำหรับสายชาบู หมูกระทะ เเต่ก็ต้องคุมปริมาณ อย่ากินบ่อย โดยเฉพาะการปิ้งหรือย่างจนไหม้เกรียม เพราะความไหม้เกรียมที่เป็นสวรรค์ของหลายคน มันเเฝงด้วยเพรชฆาตตัวนึง ที่มีชื่อว่า Polycyclic Aromatic Hydrocarbon (PAH) ซึ่งเป็นสารก่อมะเร็ง เเละสารนี้เเหละที่ก่อให้เกิดอนุมูลอิสระในร่างกายเรา เป็นสิ่งที่มองไม่เห็นที่อันตรายมากเลยจริง ๆ
3. ผักผลไม้หลากหลายสี กินเข้าไปเยอะๆ
ทั้งผักและผลไม้สด ๆ จะมีสารต้านอนุมูลอิสระอยู่ค่อยข้างสูง ทั้ง วิตามินอี แอนโทไซยานิดิน เบ้ตาแคโรทีน เเละสารประกอบโฟลีฟีนอลต่างๆ เช่น สารแทนนิน สารแคททีชิน ที่ในใบชา รวมถึงวิตามินอื่น ๆ ที่ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันให้กับร่างกายได้ ป้องกันโรคต่าง ๆ เช่น โรคเหน็บชา โรคปากนกกระจก โรคตาฝ้าฟาง รวมถึงต้านการอักเสบด้วย
นอกจากนี้ยังมีสารตัวนึงที่เราเคยได้ยินในชื่อ ผลิตภัฑณ์คือ โคเอนไซม์คิวเท็น หรือโคคิวเท็น ซึ่งจำเป็นสร้างพลังงานในร่างกาย จริงๆ ร่างกายเราสร้าง Co Q10 ได้นะคะ เเต่ความสามารถจะลดลงเรื่อย ๆ เมื่ออายุ 21 ปีขึ้น เเค่เลือกทานอาหารที่ดี หลีกเลี่ยงที่ๆ เสี่ยง ป้องกันบ้าง เราก็สามารถเพิ่มภูมิคุ้มกันให้ร่างกายเราได้ส่วนหนึ่ง
ขอบคุณรูปที่ 2 จาก https://liveright.world/antioxidant-water-fights-free-radicals/