ประโยชน์และสรรพคุณของ “กะเพรา” ที่น่ารู้มาก ๆ
กะเพรา เชียงใหม่เรียก ก้อมก้อ, ก้อมก้อดง แม่ฮ่องสอนเรียก ห่อตูปลู ภาคกลางเรียก กะเพรา ภาคอีสานเรียก อีตู่ไทย เป็นไม้พุ่มขนาดเล็กสูงประมาณ 0.3 ถึง 1.0 เมตร ลำต้นตั้งตรงลักษณะเป็นรูปสี่เหลี่ยม โคนต้นแข็งมีขนคลุมทั่ว แตกกิ่งก้านสาขามาก และมีกลิ่นหอมแรง มี 3 ชนิด คือ กะเพราแดง กะเพราขาว และ กะเพราลูกผสมระหว่างกะเพราแดง และกะเพราขาว ลักษณะทั่วไปของกะเพราคล้ายโหระพา ต่างกันที่กลิ่น และกิ่งก้านซึ่งมีขนปกคลุมมากกว่า กระเพราขาว มีใบและลำต้นสีเขียว กระเพราแดงมีใบและลำต้นสีแดงอมเขียว ใบ มีลักษณะรูปรีหรือรูปไข่ค่อนข้างยาว ปลายใบแหลม ดอก ออกดอกเป็นช่อแบบช่อฉัตร ที่ยอดหรือปลายกิ่ง ผล เป็นแบบผลเปลือกแห้ง เมล็ด มีขนาดเล็กรูปไข่ สีน้ำตาล มีจุดสีเข้ม
ประโยชน์ทางสมุนไพร
1. ใบหรือทั้งต้น เป็นยาขับลม แก้ปวดท้อง ท้องเสีย และคลื่นไส้อาเจียน นิยมใช้กะเพราะแดงมากกว่ากะเพราขาว
2.ใบ มีรสเผ็ดร้อน ต้มเอาน้ำดื่มเป็นยาขับลม แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ แก้ปวดท้อง บำรุงธาตุ แก้จุกเสียด แก้คลื่นเหียนอาเจียน น้ำคั้นจากใบใช้เป็นยาขับเสมหะ ขับเหงื่อ ขับน้ำดี ช่วยย่อยไขมัน เป็นต้น
3.ดอก มีรสเผ็ดร้อน ผสมกับน้ำผึ้ง รับประทานแก้หลอดลมอักเสบ
4.เมล็ด มีรสเผ็ดร้อน ใช้เป็นยาขับลม แก้ท้องอืด ท้องเฟ้อ แก้โรคทางเดินปัสสาวะ และไตอักเสบ
5. ราก มีรสเผ็ดร้อนใช้รากที่แห้งแล้ว ชง หรือต้มน้ำดื่มเป็นยาขับเหงื่อ ในคนไข้โรคมาลาเรีย แก้ธาตุพิการ
6.ใบสด และกิ่งสด ใช่ไล่หรือกำจัดยุง เอาใบมาขยี้ แล้ววางไว้ใกล้ ๆ ตัว จะช่วยไล่ยุงได้ และยังสามารถไล่แมลงได้ด้วยน้ำมันกะเพรา เอาใบสดมากลั่น จะได้น้ำมันกะเพรา ซึ่งมีคุณสมบัติไล่ยุงได้ดีกว่าต้นสดๆ
7.ใช้น้ำมันที่กลั่นจากใบสด ไล่แมลงวันทอง
8.ใบ ช่วยขับไขมันและน้ำตาลส่วนเกินออกจากร่างกาย มีงานวิจัยหลายชิ้น หลายสำนักที่กล่าวถึงสรรพคุณอันหลากหลายของใบกระเพรามีสรรพคุณที่มีฤทธิ์ลดไขมันและน้ำตาลส่วนเกินในร่างกาย
9.ใบกะเพราช่วยดับใบกะเพราช่วยดับกลิ่นข่าวของเนื้อสัตว์ได้ เนื่องจากกระเพรามีกลิ่นหอมที่ออกฉุนค่อนข้างแรง และกลิ่นจะอยู่ติดทนนาน พ่อครัวแม่ครัวหลาย ๆ คนจึงเลือกใช้ใบกระเพราในการดับกลิ่นคาวของเนื้อสัตว์ต่างๆ
10.ใบกะเพราช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อโรค ช่วยฆ่าจุลินทรีย์บางชนิด ซึ่งเป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคได้อีกด้วย
นี้เป็นเพียงส่วนหนึ่งของประโยชน์และสรรพคุณของกะเพรา อ่านแล้วทำให้รู้สึกรักและอยากปลูกกะเพราไว้ในสวนครัวไหมครับ