นกหายากในประเทศไทย ที่ได้รับการขึ้นบัญชีให้เป็นสัตว์ป่าสงวน
สายพันธุ์นกในประเทศไทย ที่ถูกขึ้นบัญชีให้เป็นสัตว์ป่าสงวน
นกกระเรียนไทย (Sarus crane) เป็นสายพันธุ์นกขนาดใหญ่ที่ไม่ใช่นกอพยพ พบในบางพื้นที่ ของอนุทวีปอินเดีย เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และประเทศออสเตรเลีย เป็นนกบินได้ที่มีความสูงมากที่สุดในโลก เมื่อยืนจะสูงถึง 1.8 เมตร
นกกระเรียนไทย มีความสำคัญทางวัฒนธรรมและระบบนิเวศในหลายภูมิภาค ถือว่าเป็นสัญลักษณ์ของการมีอายุยืนยาว ความซื่อสัตย์ และความเจริญรุ่งเรือง ในวัฒนธรรมต่างๆ ของเอเชีย อย่างไรก็ตาม พวกมันเผชิญกับภัยคุกคาม จากการสูญเสียแหล่งที่อยู่อาศัย อันเนื่องมาจากการขยายตัวทางการเกษตร ความเสื่อมโทรมของพื้นที่ชุ่มน้ำ และการรบกวนของมนุษย์
นกกระเรียนไทย เป็นสัตว์ป่าสงวน 1 ใน 20 ชนิดของไทย ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535 ที่ถูกประกาศรายชื่อพร้อมกับสัตว์ชนิดอื่นๆรวม 7 ชนิด
นกแต้วแร้วท้องดำ (Gurney's pitta) เป็นนกหายากและใกล้สูญพันธุ์ มีถิ่นกำเนิดในป่าที่ราบลุ่ม ทางตอนใต้ของประเทศพม่า และภาคตะวันตกของประเทศไทย นกชนิดนี้ได้รับการตั้งชื่อตาม John Henry Gurney นักธรรมชาติวิทยา และนักสะสมนกชาวอังกฤษ ผู้ค้นพบนกชนิดนี้ในปี พ.ศ. 2418
นกแต้วแร้วท้องดำเป็นนกขนาดเล็กสีสันสดใสที่มีขนสีดำ และสีเหลืองที่โดดเด่น เป็นที่รู้จักจากเสียงเรียกที่เป็นเอกลักษณ์และไพเราะ ซึ่งมักถูกอธิบายว่ามีเสียงเหมือนนกหวีดหรือขลุ่ย นกสายพันธุ์นี้เคยพบได้ทั่วไป แต่เพราะการทำลายที่อยู่อาศัย และการล่าเพื่อจำหน่ายเป็นนกสวยงาม ทำให้ประชากรนกลดลงอย่างมาก ปัจจุบันนกชนิดนี้ ถูกพิจารณาว่าใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง โดยเชื่อว่ามีเหลือรอดอยู่น้อยกว่า 50 ตัวในธรรมชาติ
นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธร (White-eyed River-Martin) เป็นนกจับคอนหนึ่งในสองชนิดของสกุลนกนางแอ่นแม่น้ำ ในวงศ์นกนางแอ่น พบบริเวณบึงบอระเพ็ดในช่วงฤดูหนาว เพียงแห่งเดียวในโลก แต่อาจสูญพันธุ์ไปแล้วตั้งแต่ปี พ.ศ. 2523
นกเจ้าฟ้าหญิงสิรินธรเป็นนกนางแอ่นขนาดกลาง มีสีดำออกเขียวเหลือบตะโพกขาว หางมีขนคู่กลาง มีแกนยื่นออกมา เป็นเส้นเรียวแผ่ตรงปลาย วงรอบตาสีขาวหนา ปากสีเหลืองสดออกเขียว ทั้งสองเพศมีลักษณะคล้ายกัน แต่นกวัยอ่อนไม่มีขนหางคู่กลาง มีแกนยื่นออกมา สีขนออกสีน้ำตาลมากกว่านกโตเต็มวัย พฤติกรรมเป็นที่ทราบน้อยมากรวมถึงแหล่งผสมพันธุ์วางไข่ คาดว่าเหมือนนกนางแอ่นชนิดอื่นที่บินจับแมลงกินกลางอากาศ และเกาะคอนนอนตามพืชน้ำในฤดูหนาว
นกชนหิน (Helmeted hornbill) หรือชื่อวิทยาศาสตร์ Rhinoplax vigil เป็นนกขนาดใหญ่ชนิดหนึ่ง ที่อยู่ในตระกูลนกเงือก เป็นที่รู้จักจากรูปลักษณ์ที่โดดเด่น นกชนิดนี้มีถิ่นกำเนิด ในป่าฝนของเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมถึงประเทศต่างๆ เช่น อินโดนีเซีย มาเลเซีย ไทย และเมียนมาร์
นกชนหิน เป็นหนึ่งในนกเงือกสายพันธุ์ที่ใหญ่ที่สุด โดยมีความยาว ประมาณ 100 เซนติเมตร (39 นิ้ว) และหนักถึง 3 กิโลกรัม (6.6 ปอนด์) ปัจจุบันสัตว์ชนิดนี้ถูกจัดอยู่ในกลุ่มที่ใกล้สูญพันธุ์อย่างยิ่ง โดย International Union for Conservation of Nature (IUCN)
ในประเทศไทย นกชนหินมีสถานะเป็นสัตว์ป่าคุ้มครอง ตามพระราชบัญญัติสงวนและคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2562 และอนุสัญญาไซเตสจัดเอาไว้ในบัญชีที่ 1 ถูกประกาศให้เป็นสัตว์ป่าสงวน เมื่อปี พ.ศ. 2565 ถือเป็นสัตว์ป่าสงวนชนิดล่าสุดของไทย (เป็นชนิดที่ 20)