เสน่ห์บ้านนอก ยามหน้าหนาว

    หมดฤดูฝน ก็เข้าสู่ฤดูหนาว ตอนนี้ถึงเวลาเก็บเกี่ยวข้าวในนากันแล้ว หมู่บ้านตามชนบท หลาย ๆ ครอบครัวก็พากันออกไปอยู่ที่นาข้าว เพราะจะได้ไม่เสียเวลา ในการเดินทาง ระหว่างการเก็บเกี่ยวมากนัก อีกทั้งก็เป็นการเฝ้าดูแลข้าวในนาไปพร้อม ๆ กัน 

   การมาพักอยู่ที่นาระหว่างการทำนา มีมาตั้งแต่สมัยโบราณแล้ว ไม่ว่าจะเป็นตั้งแต่การไถนาเตรียมดิน การเพาะกล้า การดำนาข้าว ตลอดจนการเก็บเกี่ยว พอถึงเวลาก็จะพากันมาพักอาศัยอยู่ที่ทุ่งนา เป็นส่วนมาก เพราะการเป็นอยู่ก็ไม่ได้ลำบากอะไรนัก การทำมาหากิน ก็หาได้ง่าย เพราะอยู่ติดกับธรรมชาติ เช่น หนอง คลอง บึง หรือบางที่ก็ติดกับชายป่า เชิงเขา สัตว์บก สัตว์น้ำ สัตว์ป่า ถ้าไม่เรื่องมากในการกิน สัตว์พวกนี้ก็สามารถนำมาประกอบอาหารได้ 

   นอกจากนั้น ก็เป็นการได้พาเด็ก ๆ มาเรียนรู้ประสบการณ์ชีวิต เด็กอายุประมาณ 7 - 12 ปี เรียนชั้นประถมศึกษา ป.1 - ป.6 อายุช่วงนี้กำลังซน ไม่ค่อยจะกลัวอะไร ด้วยความที่คลุกคลีกับสิ่งแวดล้อม และบรรยากาศรอบตัวจนชิน บางสิ่งบางอย่างก็กลายเป็นเรื่องความสนุกไป เช่น กลางวันหากไม่ได้ไปเกี่ยวข้าว ก็จะพากันไปเลี้ยงวัว เลี้ยงควาย ดูแลพวกมันเกือบจะทั้งวัน ตอนเย็นก็ต้อนเข้าคอก สุ่มไฟไล่แมลงให้พวกมัน อีกทั้งเป็นการให้พวกมันไม่ต้องทนหนาวกับสายลมเย็นที่พัดมา พอตกกลางคืน หากพวกผู้ใหญ่ออกไปหาล่าสัตว์ ก็จะขอติดตามไปด้วย ถ้าไปไม่ไกลมากนัก ส่วนมากก็จะไปหาดักแร้ว ใส่บ่วงหนูนา ตามทุ่งนานี้แหละ ใส่เสร็จก็แวะเวียนไปดู หากมีหนูมาติดก็จะได้นำออก แล้วดักใส่เสียใหม่ พอดึกนิดหน่อยก็จะพากันกลับ ตอนเช้าก็ค่อยมาเก็บกู้อีกที 

   จะว่าเป็นการทรมานสัตว์ ก็ไม่ได้ เพราะมันคือวิถีชีวิต คนเราต่างก็ต้องทำมาหากิน การดำรงชีวิตแต่ละที่ ก็ย่อมแตกต่างกันออกไป ชุมชนในเมืองอยากกินอะไร ก็ไปที่ตลาด หาได้แบบสะดวกสบาย แต่ในทุ่งนาต้องดิ้นรนหาถึงจะได้กิน นี้แหละบางครั้งของคนเราหากไม่เคยมาสัมผัสด้วยตัวเอง ก็ไม่มีวันเข้าใจหรอก

   การอยู่ที่นา ก็ไม่ได้ต่างอะไรกับการอยู่บ้าน การงานเยอะเหมือนเดิม อาจจะมากกว่าอยู่ที่บ้านด้วยซ้ำ แต่ตราบใดที่การเก็บเกี่ยวยังไม่เสร็จสิ้น เราก็ยังต้องใช้ชีวิตอยู่ในทุ่งนาต่อไป เลี้ยงวัว เลี้ยงควาย เกี่ยวข้าว ครอบครัวไหนมีสมาชิกในบ้านเยอะ ก็จะเสร็จเร็วหน่อย ทั้งนี้ทั้งนั้น ก็แล้วแต่เนื้อพื้นที่ของนาข้าว ว่าได้ทำนามากน้อยแค่ไหน.....

5 ไร่ - 10 ไร่ ไม่เกินสองสัปดาห์ ก็น่าจะแล้วเสร็จ ถ้าทำ 20 ไร่ขึ้นไป ก็อาจจะนานกว่านั้น หรือเป็นเดือนก็มี สมัยก่อนเทคโนโลยีไม่ได้มีแบบทุกวันนี้ ใช้แรงงานจากคนล้วน ๆ ก็จะล่าช้าเช่นนี้ ทุกวันนี้อะไร ๆ มันก็ทันสมัยไปหมด ทำไร่ ทำนา พอถึงเวลาเก็บเกี่ยว ก็ใช้รถ ใช้เครื่องจักร แปบเดียวก็เสร็จแล้ว 

   พอเสร็จสิ้นจากการเก็บเกี่ยว ทุ่งนาก็จะโล่ง บางคนก็จะจุดไฟเผาตอฟางข้าว บางคนก็จะทำการไถกลบ แต่ที่นาของใครไม่ทำอะไร โดยส่วนใหญ่จะเป็นที่ทำมาหากินของผู้คน ออกล่าสัตว์ตอนกลางคืน จำพวกนก หนู กระแต บ่าง (แต่ก่อนหาได้ปกติ แต่เดี๋ยวนี้ สัตว์จำพวกบ่าง มีกฎหมายคุ้มครองแล้ว) ยิ่งที่นาติดป่า ติดภูเขา สัตว์พวกนี้ชอบลงมากินหมากไม้ หรือ พืชผัก ที่อยู่ในนาคน อีกทั้งลงมากินน้ำด้วยแหละ เพราะชาวนาส่วนมาก มักจะขุดสระไว้ในนาของตน หรือไม่ก็ลอกห้วย คลอง ที่ติดกับนาของตน 

    หลังจากเกี่ยวข้าวเสร็จ นวดข้าวเสร็จ จนเอาข้าวขึ้นใส่เล้า หรือ ยุ้งฉาง จนเป็นที่เรียบร้อย ฟางข้าวที่เหลือจากการนวดข้าว ส่วนมากก็ไม่ได้เอาไปไหน กองทิ้งไว้ที่ทุ่งนาก็มี เป็นที่ชอบใจของพวกเด็ก ๆ เลี้ยงวัวเลยล่ะ เจอกองแบบนี้ ฝูงวัวมีร้อยตัวก็ดูแลไหว ล่ามเชือกตัวจ่าฝูงไว้ เอาเกลือละลายในน้ำ แล้วใช้บัวรดน้ำ ใส่น้ำที่ละลายเกลือรดน้ำไปตามรอบ ๆ กองฟาง และพื้นหญ้าพื้นที่ใกล้เคียง รับรองพวกมันไม่ไปไหนแน่นอน แต่ต้องพาพวกมันไปกินน้ำ หรือไม่ก็หาน้ำมาให้ตัวจ่าฝูงก็พอ เพราะตัวอื่น ๆ มาเดินหาแหล่งน้ำกินได้ กินเสร็จพวกมันก็กลับมากินหญ้าบริเวณเดิมนั้นแหละ  😁😁มันคือภูมิปัญญาของชาวบ้านที่ทำกันมาเป็นรุ่น ๆ

   นอกจากนั้น ก็มีบางคนอยู่ ที่จะเก็บฟางข้าวเอาไว้ โดยมัดเป็นก้อน ๆ แล้วเอามากองรวมกันไว้ตามที่เก็บ อาจจะทำเป็นเพิงพอใส่ได้จำนวนหนึ่ง กันแดด กันฝนเป็นอันใช้ได้ ฟางข้าวพวกนี้ บางคนก็เอาไปเป็นอาหารวัว ควาย เอาไปทำการเพาะเห็ดฟางบ้าง เอาไปใช้ประโยชน์ได้สารพัด แล้วแต่จะนึกออก บางทีก็เอาไปจำหน่ายได้ เพราะก็มีคนที่รับซื้ออยู่ ทำนาได้อะไรมากกว่าที่คิดนะนี้ 😄😄😄😄😄

   พูดถึงวิถีชิวิตของผู้คนในท้องทุ่งนา กลับมาอยู่บ้าน จะไม่เอ่ยถึงประเพณีที่เกี่ยวกับข้าวก็ยังไงอยู่ ชาวไร่ชาวนาอย่างพวกเรา อยู่กับความเชื่อ และประเพณีต่าง ๆ สืบสานกันมาช้านาน ประเพณีที่เกี่ยวกับข้าว ตรงนี้ขอเอ่ยถึง ประเพณีบุญกองข้าวใหญ่ แล้วกัน (เอาพอสังเขป ) 

    งานบุญกองข้างใหญ่ เป็นประเพณีโบราณที่ทำกันมาช้านานแล้ว แถบภาคอิสานจะให้ความสำคัญกับงานประเพณีมาก เพราะเชื่อกันว่าถ้าได้ทำบุญกองข้าวใหญ่ จะทำให้ชาวนา เจ้าของนาอยู่เย็นเป็นสุข ฝนฟ้าตกต้องตามฤดูกาล เมื่อทำนาในปีถัดไป ต้นกล้าข้าวในนาจะงอกงามอุดมสมบรูณ์ ได้ผลดีเป็นที่พึงพอใจ 

   ซึ่งระยะเวลาการกำหนดการจัดงานดังกล่าว บางที่ก็จัดในเดือนยี่ ถ้านับเวลาตามแบบ จันทรคติ ก็จะอยู่ในราว ๆ เดือนธันวาคม หรือ มกราคม บางที่ก็จัดในเดือนสาม จะอยู่ในราว ๆ เดือน มกราคม หรือ กุมภาพันธ์  (ตามที่คนเขียนประสบการณ์มา) 

   ประเพณีดังกล่าว ทุกวันนี้ชาวนาก็ยังให้ความสำคัญ และปฏิบัติกันต่อมาเรื่อย ๆ เหมือนเดิม นอกจะเป็นประเพณีที่เป็นมงคลกับชาวนาแล้ว ยังเหมือนเป็นแรงดลบันดาลใจ ให้ลูกหลานที่ไปทำงานไกล ๆ กลับมาบ้าน มาเยี่ยมครอบครัว อยู่กันพร้อมหน้าพร้อมตา บรรยากาศในการทำบุญกันทั้งครอบครัว ไม่ใช่จะมีแค่ความรู้สึกอิ่มอกอิ่มใจเพียงอย่างเดียว แต่ยังรู้สึกอิ่มบุญไปด้วย นี้แหละเสน่ห์ของผู้คนที่อยู่ตามชนบท

   หน้าหนาวปีนี้ ใครมีโอกาสได้กลับบ้าน หรือว่างเว้นจากหน้าที่การงาน ก็หาเวลากลับภูมิลำเนาบ้านเกิดเมืองนอน ของตนเองบ้างนะครับ กลับไปรับลมหนาวที่ทุ่งนาบ้าง ไปใช้ชีวิตแบบเด็ก ๆ บ้าง หากินตามท้องทุ่งนา หานก หาหนู หาปลา มาทำกับข้าวกินกันที่บ้าน เช้ามาก็ไปทำบุญตักบาตรกับครอบครัว สาย ๆ ก็พาคนเฒ่าคนแก่ไปเที่ยวเปิดหูเปิดตา ส่วนมากก็ไม่พ้นวัดวาอาราม 😂😂😂😂😂

ไปไหนแล้วท่านสบายใจ ก็พาไปเถอะ นาน ๆ ลูกหลานกลับมาบ้านที ก็ต้องใช้เวลาที่อยู่ด้วยให้คุ้ม 

ยามหนาวผิงไฟมันก็อุ่น แต่เชื่อเถอะ...อ้อมกอดจากลูกหลานมันอุ่นกว่า

จาก ....... kingkongkorila