การ์ตูนเรื่องยาวเรื่องแรก ในประวัติศาสตร์วงการภาพยนตร์ไทย

สุดสาคร (The Adventure of Sudsakorn)
เป็นภาพยนตร์การ์ตูนแนวแฟนตาซี ผจญภัย ออกฉายครั้งแรก
เมื่อวันที่ 13 เมษายน พ.ศ. 2522 เนื้อหาในภาพยนตร์เรื่องนี้
สร้างจากวรรณคดีเรื่องพระอภัยมณีของสุนทรภู่
ตั้งแต่ตอนกำเนิดสุดสาคร ไปจนถึงการเดินทางตามหาพระอภัยมณี
สุดสาคร ถือเป็นภาพยนตร์การ์ตูนขนาดยาวเรื่องแรกของประเทศไทย
โดยภาพยนตร์มีความยาวทั้งหมด 82 นาที นอกจากนี้
สุดสาคร ยังถือเป็นภาพยนตร์เพียงเรื่องเดียวของไทย
ที่ใช้เทคนิคการสร้างแบบ cel-animated หรือการวาดภาพ
ลงบนแผ่นเซลลูลอยด์ ซึ่งเป็นแผ่นโปร่งใสที่ใช้วาด
หรือระบายสีวัตถุ สำหรับแอนิเมชั่นที่วาดด้วยมือแบบดั้งเดิม

ภาพยนตร์เรื่องนี้กำกับและเขียนบทโดย พยุต เงากระจ่าง
(Payut Ngaokrachang) เข้าฉายในประเทศไทย เนื่องในวันสงกรานต์
เมื่อวันที่ 13 เมษายน พ.ศ. 2522 ตั้งแต่นั้นเป็นต้นมา ภาพยนตร์เรื่องนี้
ก็มีให้เห็นตามเทศกาลภาพยนตร์ทั่วโลกเป็นครั้งคราว
แต่ยังไม่มีการเผยแพร่ให้ผู้ชมต่างชาติในรูปแบบดีวีดีหรือวิดีโอ

เรื่องย่อของภาพยนตร์เรื่องสุดสาคร เกิดขึ้นที่เกาะแก้วพิสดาร
นางเงือกได้ให้กำเนิดบุตรชายที่เกิดจากพระอภัยมณี ชื่อ สุดสาคร
พระฤๅษีที่อยู่ในเกาะแก้วพิสดารได้เลี้ยงดูและสั่งสอนวิชาต่าง ๆ ให้สุดสาคร
จนสุดสาครมีอายุได้ 3 ขวบ สุดสาครจึงออกเดินทางตามหาพระบิดา
(พระอภัยมณี) ที่ออกจากเกาะแก้วพิสดารไป โดยมีสัตว์พาหนะคู่ใจ
คือ ม้านิลมังกร ทั้งสองได้หลงไปในเกาะผีสิง จึงต้องต่อสู้กับพวกผีทั้งหมด
ในเกาะเป็นเวลา 7 วัน 7 คืน จนเกือบจะเสียท่า แต่ที่สุดแล้ว
ก็รอดมาได้ด้วยความช่วยเหลือจากพระฤๅษีเกาะแก้วพิสดาร

หลังจากนั้นสุดสาครได้เดินทางต่อจนพบกับชีเปลือย และถูกชีเปลือย
ล่อลวงเอาม้านิลมังกรและไม้เท้าวิเศษจนถูกผลักตกหน้าผา เดชะบุญ
ที่สุดสาครไม่ตาย จึงกลับมาชิงไม้เท้าวิเศษคืนไปได้ที่เมืองการเวก
เจ้าเมืองการเวกได้รับอุปการะสุดสาครไว้เป็นลูกบุญธรรม จนสุดสาครโตขึ้น
จึงออกเดินทางตามหาพระบิดาต่อ โดยครั้งนี้เจ้าเมืองการเวก
ให้เสาวคนธ์และหัสชัยซึ่งเป็นพระโอรสและพระธิดาของพระองค์
พร้อมทั้งกองเรือรบจำนวนหนึ่งออกเดินทางไปกับสุดสาครด้วย ระหว่างทาง
กองเรือของสุดสาครถูกฝูงผีเสื้อยักษ์โจมตีและจับตัวเอาเสาวคนธ์
และหัสชัยไป สุดสาครติดตามไปสังหารผืเสื้อยักษ์และชิงตัวทั้งสองคน
กลับคืนมาได้สำเร็จ และเดินทางออกตามหาพระบิดาต่อไป