มุมตัซ มาฮาล มเหสีในตำนาน แห่งทัชมาฮาล

มุมตัซ มาฮาล (Arjumand Banu Begum; การออกเสียงภาษาเปอร์เซีย: [mʊmˈt̪aːz mɛˈɦɛl]; lit. 'ผู้ทรงเกียรติแห่งพระราชวัง'; 29 ตุลาคม พ.ศ. 2136 – 17 มิถุนายน พ.ศ. 2174) ทรงเป็นพระมเหสีแห่งจักรวรรดิโมกุล ระหว่างปี พ.ศ. 2171 ถึง พ.ศ. 2174 พระสวามีของจักรพรรดิโมกุลองค์ที่ 5 ชาห์ชะฮัน ทัชมาฮาลในเมืองอัครา ซึ่งมักถูกอ้างถึงว่า เป็นหนึ่งในสิ่งมหัศจรรย์ของโลก ได้รับมอบหมายจากสามีของเธอ ให้ทำหน้าที่เป็นสุสานของเธอ

มุมตัซ มาฮาล เกิดที่ อาจุมมาน บานู เบกุม ในเมืองอัครา ในครอบครัวขุนนางเปอร์เซีย เธอเป็นลูกสาวของ อบูลฮะซัน อาซาฟ ข่าน ขุนนางชาวเปอร์เซียผู้มั่งคั่ง ซึ่งดำรงตำแหน่งระดับสูงในจักรวรรดิโมกุล และเป็นหลานสาวของจักรพรรดินีนูร์ จาฮาน พระมเหสีองค์ใหญ่ของจักรพรรดิ จาฮังกีร์ และผู้ทรงอำนาจเบื้องหลังจักรพรรดิ์ เธอแต่งงานเมื่ออายุ 19 ปี ในวันที่ 10 พฤษภาคม พ.ศ. 2155 หรือ 16 มิถุนายน พ.ศ. 2155 กับเจ้าชายคูร์รัม ต่อมา เป็นที่รู้จักในพระนามของพระองค์ ชาห์ชะฮัน ผู้ซึ่งพระราชทานบรรดาศักดิ์แก่เธอ ในชื่อ "มุมตัซ มาฮาล"

แม้ว่าจะเป็นคู่หมั้นกับชาห์จาฮาน มาตั้งแต่ปี ค.ศ. 1607 แต่ในที่สุด เธอก็กลายเป็นภรรยาคนที่สองของเขา ในปี ค.ศ. 1612 มุมตัซและสามีของเธอมีลูก 14 คน รวมทั้ง จาฮานารา เบกุม (ลูกสาวคนโปรดของ Shah Jahan) และมกุฎราชกุมารดารา ชิโกะ รัชทายาทที่ชัดเจน เจิมโดยพ่อของเขา ซึ่งสืบทอดต่อเขาชั่วคราว จนกระทั่งถูกโค่นล้มโดย มุมตัซ มาฮาล พระโอรสองค์ที่ 6 ออรังเซบ ซึ่งท้ายที่สุด สืบต่อจากพระบิดา ในฐานะจักรพรรดิโมกุลองค์ที่ 6 ในปี ค.ศ. 1658

จากเรื่องราวทั้งหมด ชาห์ จาฮานรู้สึกสนใจมุมตัซมาก จนเขาแสดงความสนใจเพียงเล็กน้อย ในการใช้สิทธิพหุสมรส กับภรรยาอีกสองคนของเขา นอกเหนือจากการให้กำเนิดลูกกับแต่ละคน ตามหน้าที่แล้ว ตามบันทึกของศาลอย่างเป็นทางการ โมทามิด ข่าน ดังที่บันทึกไว้ใน อิกบาล นะมาห์-เอ-จาหังกีรี ของเขา ความสัมพันธ์กับภรรยาคนอื่น ๆ ของเขา "ไม่มีอะไรมากไปกว่าสถานภาพการแต่งงาน ความใกล้ชิด ความรักอันลึกซึ้ง ความเอาใจใส่ และความโปรดปรานที่ชาห์จาฮานมี เพราะมุมตัซ มีความรู้สึกเกินกว่าภรรยาคนอื่นๆ ของเขา" ในทำนองเดียวกัน อินายัต ข่าน นักประวัติศาสตร์ของชาห์ จาฮาน ให้ความเห็นว่า "ความยินดีทั้งหมดของเขา มีศูนย์กลางอยู่ที่หญิงสาว ผู้มีชื่อเสียงคนนี้ [มุมตาซ] มากจนเขาไม่รู้สึกเลยต่อผู้อื่น [เช่น ภรรยาคนอื่นๆ ของเขา] หนึ่งในพันส่วนของความรักที่เขาทำเพื่อเธอ

Mumtaz แต่งงานด้วยความรักกับ Shah Jahan แม้แต่ในช่วงชีวิตของเธอ กวีก็ยังยกย่องความงาม ความสง่างาม และความเมตตาของเธอ แม้ว่าเธอจะตั้งครรภ์บ่อยครั้ง Mumtaz ก็ยังเดินทางร่วมกับผู้ติดตามของ Shah Jahan ตลอดการรณรงค์ทางทหาร ในช่วงก่อนหน้านี้ และการกบฏต่อพ่อของเขาในเวลาต่อมา เธอเป็นเพื่อนร่วมทางของเขา และคนสนิทที่ไว้ใจได้ เป็นผู้นำนักประวัติศาสตร์ในศาลให้พยายามอย่างที่ไม่เคยมีใครได้ยินมาก่อน เพื่อบันทึกความสัมพันธ์ที่ใกล้ชิด และเร้าอารมณ์ที่ทั้งคู่มี ในการแต่งงาน 19 ปี พวกเขามีลูกด้วยกัน 14 คน (ลูกชายแปดคน และลูกสาวหกคน) เจ็ดคน เสียชีวิตตั้งแต่แรกเกิด หรืออายุยังน้อยมาก

เมื่อเขาขึ้นครองบัลลังก์ ในปี ค.ศ. 1628 หลังจากปราบชาห์รียาร์ มีร์ซา พระเชษฐาต่างมารดาของเขาได้ ชาห์ จาฮาน ทรงแต่งตั้งมุมตัซ เป็นประมุขจักรพรรดินีของพระองค์ โดยมีพระอิสริยยศเป็น ปัทชาห์ เบกุม '(สุภาพสตรีหมายเลขหนึ่ง หรือราชินีแห่งความยิ่งใหญ่)'มาลิกา-อี -Jahan' ("ราชินีแห่งโลก")และ 'มาลิกา-อุซ-ซามานี' ("ราชินีแห่งยุค") และ 'มัลลิกาอี-ฮินดูสถาน ("ราชินีแห่งฮินดูสถาน") การดำรงตำแหน่งของจักรพรรดินี Mumtaz นั้นสั้นนัก โดยกินเวลาเพียงสามปี เนื่องจากการสิ้นพระชนม์ก่อนวัยอันควร อย่างไรก็ตาม Shah Jahan ได้มอบสิ่งฟุ่มเฟือย อันเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่แก่เธอ เธอยังเป็นภรรยาคนเดียวของชาห์ จาฮาน ที่ถูกเรียกว่า "ฮาซรัต" ซึ่งเป็นมารดาของรัชทายาท ตัวอย่างเช่น ไม่มีที่ประทับของจักรพรรดินีองค์ใด ที่ได้รับการตกแต่งเท่ากับ คาส มาฮาล (ส่วนหนึ่งของป้อมอัครา) ซึ่ง Mumtaz อาศัยอยู่กับ Shah Jahan ตกแต่งด้วยทองคำบริสุทธิ์และอัญมณีล้ำค่า และมีน้ำพุดอกกุหลาบในตัว ภรรยาของจักรพรรดิโมกุลแต่ละคน ได้รับเงินช่วยเหลือรายเดือนเป็นประจำ สำหรับค่าอาหารของเธอ (ค่าทำความสะอาดหรือค่าเดินทาง) ค่าเผื่อดังกล่าว สูงสุดเป็นประวัติการณ์ คือหนึ่งล้านรูปีต่อปีที่ Shah Jahan มอบให้กับ Mumtaz Mahal นอกเหนือจากรายได้นี้แล้ว เขายังมอบที่ดินและทรัพย์สิน ที่มีรายได้สูงให้เธออีกมากมาย

ชาห์ จาฮาน ปรึกษามุมตัซ ทั้งในเรื่องส่วนตัวและกิจการของรัฐ และเธอทำหน้าที่เป็นคนสนิทที่ใกล้ชิด และเป็นที่ปรึกษาที่เชื่อถือได้ของเขา และด้วยเหตุนี้ เธอจึงมีอำนาจทางการเมืองมหาศาล เช่นเดียวกับบรรพบุรุษของเธอและป้า นูร์ จาฮัน Mumtaz นั่งข้างจักรพรรดิในห้องโถง และ หอประชุมสาธารณะ เธอซ่อนตัวอยู่หลังม่าน ถ้าเธอมีความคิดเห็นที่จะแบ่งปัน หรือไม่เห็นด้วยกับสิ่งใด เธอจะวางมือบนหลังของเขาให้พ้นสายตา บางครั้ง ก็เกี่ยวกับประเด็นที่กลืนไม่เข้าคายไม่ออก ในการขอร้องของเธอ เขาได้ให้อภัยศัตรู หรือลดโทษประหารชีวิต และเธอ ก็มีอิทธิพลต่อการให้ และรับทรัพย์สินและตำแหน่งให้กับผู้อื่น ในนามของสามีของเธอ แต่ในการเข้าร่วมสภา เธอประพฤติตัวอย่างระมัดระวัง และไม่หักโหม จนไม่ดึงดูดความสนใจ นอกจากนี้ เมื่อเธอไม่อยู่ในศาล ชาห์จาฮาน ซึ่งจะกลับไปยังฮาเร็ม หลังจากทำงานเสร็จ จะแบ่งปันประเด็นที่หารือกับเธอ และปรึกษาในเรื่องสำคัญๆ ความไว้วางใจของเขาที่มีต่อเธอนั้น ยิ่งใหญ่มาก จนเขาได้มอบเกียรติสูงสุดให้กับเธอในดินแดน – ตราประทับของจักรพรรดิ เมห์ อูซาซ (เช่นเดียวกับที่พ่อของเขา ได้มอบตราประทับของราชวงศ์ของเขา – ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของอำนาจแก่นูร์จาฮาน) ซึ่งพระราชกฤษฎีกาของจักรวรรดิ ที่ผ่านการตรวจสอบแล้ว และไม่มีอะไรสามารถทำได้ หากไม่ได้รับความยินยอมจากเธอ ดังนั้น เมื่อใดก็ตาม ที่มีการออกคำสั่งให้ออกคำสั่ง พวกเขา ก็จะถูกส่งไปยังฮาเร็ม เพื่อประทับตราโดยจักรพรรดินี มุมตัซ เหมือนกับที่ป้าของเธอมีสิทธิ์ออกฮักก์ (พระราชโองการ) แต่มุมตัซถูกมองว่า ไม่มีความปรารถนา ที่จะมีอำนาจทางการเมือง ตรงกันข้ามกับพระอัครมเหสี จักรพรรดินีนูร์ จาฮาน พระราชสวามีของจักรพรรดิจาฮังกีร์ ซึ่งครอบครองทั้งอำนาจมหาศาล และอิทธิพลมากมาย ในรัชสมัยที่แล้ว แม้ว่าบทบาทของนูร์ จาฮาน จะเป็นเพียงการครอบงำและการปกครอง แต่โดยพื้นฐานแล้ว บทบาทของเธอ ก็เป็นเรื่องของการสนับสนุนและคำแนะนำ

ด้วยอิทธิพลที่ไม่มีใครโต้แย้ง และมีอิทธิพลอย่างมากต่อเขา ซึ่งมักจะเข้ามาแทรกแซง ในนามของคนยากจนและคนขัดสน เธอยังสนุกกับการดูช้างและการต่อสู้ต่อสู้ แสดงให้กับศาล มุมตัซ ยังอุปถัมภ์กวี นักวิชาการ และบุคคลที่มีความสามารถอีกมากมาย กวีสันสกฤตชื่อดัง วันสิธารา มิชรา เป็นคนโปรดของจักรพรรดินี ตามคำแนะนำของ สติ-อุน-นิสสา นางประจำของเธอ Mumtaz Mahal ได้มอบเงินบำนาญ และการบริจาคให้กับลูกสาวของนักวิชาการที่ยากจน นักศาสนศาสตร์ และชายผู้เคร่งครัด เป็นเรื่องปกติ ที่สตรีผู้มีเชื้อสายตระกูลสูง จะทำงานสถาปัตยกรรมในจักรวรรดิโมกุล ดังนั้น Mumtaz จึงอุทิศเวลา ให้กับสวนริมแม่น้ำในอัครา ซึ่งปัจจุบันเป็นที่รู้จักในชื่อ ซาฮารา บากห์ เป็นรากฐานทางสถาปัตยกรรมเพียงแห่งเดียว ที่สามารถเชื่อมโยงกับการอุปถัมภ์ของเธอได้

มุมตัซ มาฮาล เสียชีวิตจากอาการตกเลือดหลังคลอด ในเมืองบูร์ฮานปูร์ เมื่อวันที่ 17 มิถุนายน พ.ศ. 2174 ขณะให้กำเนิดบุตรคนที่ 14 หลังจากการคลอดบุตร เป็นเวลานานประมาณ 30 ชั่วโมง เธอได้ติดตามสามีของเธอ ในขณะที่เขากำลังสู้รบ ในที่ราบสูงเดคคาน ร่างของเธอถูกฝังชั่วคราวที่ บูรฮานปูร์ ในสวนพักผ่อน ที่มีกำแพงล้อมรอบที่เรียกว่าไซนาบัด เดิมสร้างโดย ดาเนียล ลุงของ Shah Jahan ริมฝั่งแม่น้ำ Tapti ผู้บันทึกเหตุการณ์ในศาลร่วมสมัย ให้ความสนใจกับการเสียชีวิตของมุมตัซ มาฮาล และความเศร้าโศกของชาห์ จาฮาน ต่อการจากไปของเธอ เป็นจำนวนมากผิดปกติ ภายหลังการสวรรคตในทันที มีรายงานว่า จักรพรรดิ ไม่ทรงปลอบโยนเลย เห็นได้ชัดว่า หลังจากที่เธอเสียชีวิต เขาก็เข้าสู่การไว้ทุกข์อย่างสันโดษ เป็นเวลาหนึ่งปี เมื่อเขาปรากฏตัวอีกครั้ง ผมของเขาเปลี่ยนเป็นสีขาว หลังงอ และใบหน้าของเขาซีด จาฮานารา เบกุม ลูกสาวคนโตของ Mumtaz ค่อย ๆ พาพ่อของเธอ ออกจากความเศร้าโศก และเข้ารับหน้าที่แทนแม่ที่ศาล

ทรัพย์สมบัติส่วนตัวของมุมตัซ มาฮาล (มูลค่า 10 ล้านรูปี) ถูกแบ่งโดยชาห์ จาฮาน ระหว่างจาฮานารา เบกุม ซึ่งได้รับครึ่งหนึ่ง และลูกๆ ที่เหลือของเธอ สามีของเธอ ไม่เคยตั้งใจให้ บูรฮานปูร์ เป็นสถานที่พักผ่อนสุดท้ายของภรรยาของเขา ผลก็คือ ร่างของเธอถูกแยกออกจากกัน ในเดือนธันวาคม ค.ศ. 1631 และขนส่งไปในโลงทองคำ ซึ่งมีชาห์ ชูจา ลูกชายของเธอ ประมุขของจักรพรรดินีที่สิ้นพระชนม์ เป็นนางในคอยให้บริการ และวาซีร์ ข่าน ข้าราชบริพารผู้มีชื่อเสียง กลับไปที่อัครา ที่นั่น ถูกฝังอยู่ในอาคารเล็กๆ ริมฝั่งแม่น้ำยมุนา ชาห์จาฮาน อยู่ข้างหลังในบูร์ฮานปูร์ เพื่อสรุปการรณรงค์ทางทหาร ที่นำเขามายังภูมิภาคแต่แรก ขณะอยู่ที่นั่น เขาเริ่มวางแผนการออกแบบสร้างสุสาน และสวนศพที่เหมาะสม ในเมืองอัครา สำหรับภรรยาของเขา ทัชมาฮาล เป็นงานที่ต้องใช้เวลาถึง 22 ปีจึงจะสำเร็จ

ทัชมาฮาล ได้รับมอบหมายจากชาห์จาฮาน ให้สร้างเป็นสุสานของมุมตัซ มาฮาล มันถูกมองว่า เป็นศูนย์รวมของความรักอมตะ และการอุทิศตนในชีวิตสมรส กวีชาวอังกฤษ เซอร์ เอ็ดวิน อาร์โนลด์ บรรยายว่า "ไม่ใช่ชิ้นสถาปัตยกรรม เหมือนอาคารอื่นๆ แต่เป็นความรักอันภาคภูมิใจ ในความรักของจักรพรรดิ ที่ก่อขึ้นบนก้อนหินที่มีชีวิต" ความงามของอนุสาวรีย์ ยังเป็นตัวแทนของความงามของมุมตาซ มาฮาล และการสมาคมนี้ ทำให้หลายคนมองว่า ทัชมาฮาลเป็นผู้หญิง เนื่องจากประเพณีของชาวมุสลิม ห้ามไม่ให้มีการตกแต่งอย่างประณีตบนหลุมศพ ศพของมุมตัซและชาห์ชะฮาน จึงถูกวางไว้ในห้องใต้ดิน ที่ค่อนข้างเรียบๆ ใต้ห้องชั้นใน โดยหันหน้าไปทางขวา และมุ่งหน้าสู่เมกกะ

เก้าสิบเก้าพระนามของพระเจ้า พบเป็นจารึกอักษรวิจิตร ที่ด้านข้างของหลุมศพของมุมตัซ มาฮาล ในห้องใต้ดิน รวมทั้ง "ข้าแต่ผู้สูงศักดิ์ ข้าแต่ผู้ยิ่งใหญ่ ข้าแต่ผู้มีเอกลักษณ์ ข้าแต่นิรันดร์ ข้าแต่ผู้รุ่งโรจน์..." มีหลายทฤษฎี เกี่ยวกับที่มาของชื่อสุสานแห่งนี้ และหนึ่งในนั้นเสนอว่า 'ทัช' เป็นตัวย่อของชื่อมุมตัซ นักเดินทางชาวยุโรป เช่น ฟรองซัวส์ แบร์นีเยร์ ผู้สังเกตการก่อสร้าง เป็นกลุ่มคนกลุ่มแรกๆ ที่เรียกที่นี่ว่า ทัชมาฮาล เนื่องจากไม่น่าจะมีชื่อนี้ขึ้นมา พวกเขาจึงอาจหยิบมันขึ้นมา จากชาวเมืองอัครา ที่เรียกจักรพรรดินีว่า 'ทัชมาฮาล' และคิดว่า สุสานนี้ ตั้งชื่อตามเธอ และเริ่มใช้ชื่อแทนกันได้ แต่ไม่มี หลักฐานที่แน่ชัด ชี้ให้เห็นถึงสิ่งนี้ ชาห์จาฮาน ไม่ได้ตั้งใจที่จะฝังศพบุคคลอื่นในทัชมาฮาล อย่างไรก็ตาม ออรังเซ็บ ได้ฝังศพชาห์จาฮานไว้ข้างหลุมศพของมุมตัซ มาฮาล แทนที่จะสร้างสุสานแยกต่างหาก ให้พ่อของเขา เห็นได้จากการจัดวางหลุมศพของชาห์ จาฮาน ไว้อย่างไม่สมมาตร ที่ด้านหนึ่งของหลุมศพภรรยาของเขา ซึ่งอยู่ตรงกลาง