โบสถ์โบราณเซนต์จอร์จ สร้างจากหิน ตั้งในหลุมลึก 30 เมตร มรดกโลกของลาลิเบล่า (Lalibela) เอธิโอเปีย

ในบรรดาสิ่งมหัศจรรย์ของโลก (กลุ่มสิ่งก่อสร้างโดยฝีมือมนุษย์) อันกระจายอยู่หลายทวีป มีสิ่งก่อสร้างที่ยิ่งใหญ่อลังการมากมาย โบสถ์เซนต์จอร์จ ในเอธิโอเปีย อาจไม่ได้จัดอยู่ในสถานที่ ซึ่งได้รับความสนใจจากนักท่องเที่ยว ติดในรายชื่อแหล่งท่องเที่ยวยอดนิยม ถึงอันดับต้นๆ แต่อย่างน้อย กระบวนการก่อสร้างในยุคโบราณ ก็ยังมีความน่าสนใจ ไม่แพ้สิ่งก่อสร้างอื่น

          Lalibela เป็นเมืองในภูมิภาค อัมฮารา ของประเทศเอธิโอเปีย ตั้งอยู่ในเขต ลาสตา และ โซนวอลโลเหนือ เป็นสถานที่ท่องเที่ยว สำหรับโบสถ์เสาหิน หินตัดอันโด่งดัง พื้นที่ทั้งหมดของลาลิเบลา เป็นสถานที่ขนาดใหญ่ และมีความสำคัญ ในด้านอารยธรรมโบราณ ยุคกลาง และหลังยุคกลางของเอธิโอเปีย สำหรับชาวคริสเตียน ลาลิเบลา เป็นหนึ่งในเมืองศักดิ์สิทธิ์ที่สุด ของเอธิโอเปีย และเป็นศูนย์กลางของการแสวงบุญ

            เอธิโอเปีย เป็นหนึ่งในประเทศแรกๆ ที่รับศาสนาคริสต์ ในช่วงครึ่งแรกของศตวรรษที่ 4 และรากฐานทางประวัติศาสตร์ มีมาจนถึงสมัยอัครสาวก โบสถ์เหล่านี้ มีอายุตั้งแต่ศตวรรษที่ 7 ถึงศตวรรษที่ 13 และตามธรรมเนียม มีอายุย้อนไปถึงรัชสมัยของกษัตริย์ เกเบร เมสเกล ลาลิเบลา (ราวปี ค.ศ. 1181–1221)

            แผนผังและชื่อของอาคารหลักๆ ในลาลิเบลา ได้รับการยอมรับอย่างกว้างขวาง โดยเฉพาะอย่างยิ่งจากนักบวชท้องถิ่น เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของกรุงเยรูซาเลม สิ่งนี้ ทำให้ผู้เชี่ยวชาญบางคน ทราบถึงการก่อสร้างโบสถ์ในปัจจุบันจนถึงหลายปี หลังจากการยึดกรุงเยรูซาเลม ในปี 1187 โดยผู้นำชาวมุสลิม ศอลาฮุดดีน

            ลาลิเบลา อยู่สูงประมาณ 2,500 เมตร (8,200 ฟุต) เหนือระดับน้ำทะเล โบสถ์แห่งเซนต์จอร์จ หรือเป็นที่รู้จักในนาม เบส กิยอร์กิส ในภาษา อัมฮาริก ซึ่งเป็นภาษาท้องถิ่น ตั้งอยู่ที่เมืองเก่าแก่ “ลาลิเบล่า” (Lalibela) ในประเทศเอธิโอเปีย เรียกได้ว่า เป็นเพชรน้ำงามของเมืองหรืออาจของประเทศเอธิโอเปียด้วยซ้ำ โบสถ์แห่งนี้ สร้างขึ้นจากวัตถุดิบ ที่เป็นหินลาวาแดงขนาดใหญ่ มีเรื่องเล่าต่อกันมาในท้องถิ่นว่า โบสถ์นี้เป็นหนึ่งใน 11 สิ่งก่อสร้าง ที่แกะสกัดจากหิน โดยนักวิชาการเชื่อว่า การก่อสร้าง ตามพระประสงค์ที่พิเศษนี้ อาจใช้แรงงานไม่ต่ำกว่า 4 หมื่นราย ตามตำนานเล่ากันว่า พวกเขาได้รับความช่วยเหลือจากเทพ ทำให้ก่อสร้างเสร็จ สิ่งก่อสร้างนี้ ได้รับบรรจุเป็นแหล่งมรดกโลก ขององค์การยูเนสโก (UNESCO) เมื่อ ค.ศ. 1978

ในรัชสมัยของ เกเบร เมสเกล ลาลิเบลา สมาชิกของราชวงศ์ แซกเว ซึ่งปกครองเอธิโอเปีย ในช่วงปลายศตวรรษที่ 12 และต้นศตวรรษที่ 13 เมือง Lalibela ในปัจจุบัน เป็นที่รู้จักในชื่อ โรฮา กษัตริย์นักบุญองค์นี้ ได้รับการตั้งชื่อ เพราะว่ากันว่า ฝูงผึ้งรายล้อมพระองค์ตั้งแต่ประสูติ ซึ่งพระมารดาของพระองค์ ถือเป็นสัญลักษณ์แห่งการครองราชย์ ในอนาคตของพระองค์ ในฐานะจักรพรรดิแห่งเอธิโอเปีย ชื่อของสถานที่หลายแห่งในเมืองสมัยใหม่ และรูปแบบทั่วไปของโบสถ์หินตัดนั้น กล่าวกันว่า เลียนแบบชื่อและรูปแบบที่ลาลิเบลา สังเกตในช่วงเวลาที่เขายังเป็นเยาวชน ในกรุงเยรูซาเลม และดินแดนศักดิ์สิทธิ์

            กล่าวกันว่า ลาลิเบลา ซึ่งได้รับความเคารพนับถือในฐานะนักบุญ ได้ไปเยือนกรุงเยรูซาเลม และพยายามสร้างกรุงเยรูซาเลมใหม่ ให้เป็นเมืองหลวงของเขา เพื่อตอบสนองต่อการยึดกรุงเยรูซาเลมเก่า โดยชาวมุสลิมในปี 1187 โบสถ์แต่ละแห่ง ถูกแกะสลักจากหินชิ้นเดียว เพื่อเป็นสัญลักษณ์ของจิตวิญญาณและความอ่อนน้อมถ่อมตน ความเชื่อของคริสเตียน เป็นแรงบันดาลใจให้ได้รับชื่อ ตามพระคัมภีร์หลายประการ แม้แต่แม่น้ำลาลิเบลา ก็ยังเป็นที่รู้จัก ในชื่อแม่น้ำจอร์แดน ลาลิเบลา ยังคงเป็นเมืองหลวงของเอธิโอเปีย ตั้งแต่ปลายศตวรรษที่ 12 ถึงศตวรรษที่ 13

            ชาวยุโรปกลุ่มแรก ที่รู้จักโบสถ์เหล่านี้ คือนักสำรวจชาวโปรตุเกส เปโร ดา โควิลฮา (1460–1526) นักบวชชาวโปรตุเกส ฟรานซิสโก อัลวาเรส (1465–1540) พร้อมด้วยเอกอัครราชทูตโปรตุเกส ในการเยือน ดาวิตที่ 2 ในช่วงทศวรรษที่ 1520 อัลวาเรส อธิบายโครงสร้างคริสตจักร ที่มีเอกลักษณ์ดังนี้

            "ฉันเบื่อหน่ายที่จะเขียนเพิ่มเติม เกี่ยวกับอาคารเหล่านี้ เพราะสำหรับฉันแล้วดูเหมือนว่า ฉันจะไม่เชื่อ ถ้าฉันเขียนเพิ่มเติม ฉันสาบานในพระนามพระเจ้าว่า ฉันเป็นอำนาจของใคร ว่าทั้งหมด ฉันได้เขียนเป็นความจริง"

            แม้ว่ารามูโซ จะรวมแผนการของโบสถ์เหล่านี้หลายแห่ง ไว้ในการพิมพ์หนังสือของอัลวาเรส ในปี 1550 แต่ก็ไม่ทราบว่า ใครเป็นคนจัดหาภาพวาดให้เขา ผู้มาเยือนชาวยุโรปรายถัดไป ที่รายงานไปยังลาลิเบลาคือ มิเกล เด กัสตันโฮโซ ซึ่งเป็นทหารในสังกัดคริสโตเวา ดา กามา และออกจากเอธิโอเปียในปี ค.ศ. 1544 หลังจากกัสตานโฮโซ กว่า 300 ปีผ่านไป จนกระทั่ง แกร์ฮาร์ด โรห์ลฟ์ส ชาวยุโรปอีกคน มาเยี่ยม Lalibela ในช่วงระหว่างปี 1865 ถึง 1870

            ตามรายงานของ ฟูตูห์ อัล-ฮาบาชา ของ ซิฮับ อัด-ดิน อาหมัด อาหมัด อิบน์ อิบราฮิม อัล-ฆอซี ได้เผาโบสถ์แห่งหนึ่งในเมือง Lalibela ระหว่างการรุกรานเอธิโอเปียของเขา อย่างไรก็ตาม ริชาร์ด แพนเฮิสต์  ได้แสดงความกังขาเกี่ยวกับเรื่องนี้ โดยชี้ให้เห็นว่า แม้ว่า ซิฮับ อัด-ดิน อาหมัด จะให้คำอธิบายโดยละเอียดเกี่ยวกับโบสถ์ที่สกัดด้วยหิน กล่าวถึงคริสตจักรเพียงแห่งเดียวเท่านั้น ("โบสถ์แห่งนี้ ถูกแกะสลักจากภูเขา เสาหลักของโบสถ์ ก็ถูกตัดออกจากภูเขาเช่นเดียวกัน") แพนเฮิสต์ เสริมว่า "สิ่งที่พิเศษเกี่ยวกับลาลิเบลา (ตามที่นักท่องเที่ยวทุกคนรู้) ก็คือ ที่นี่ เป็นที่ตั้งของโบสถ์หินสิบเอ็ดแห่ง ไม่ใช่แค่แห่งเดียว และทุกแห่ง ก็อยู่ในระยะใกล้ๆ กัน!

            แพนเฮิสต์ ยังตั้งข้อสังเกตด้วยว่า พระราชพงศาวดาร ซึ่งกล่าวถึงการที่ อาหมัด อัล-กาซี ทิ้งขยะให้กับเขต ระหว่างเดือนกรกฎาคมถึงกันยายน ค.ศ. 1531 ต่างนิ่งเงียบ เกี่ยวกับเขาที่กำลังทำลายล้างโบสถ์ในตำนานของเมืองนี้ เขาสรุปโดยระบุว่าหาก อาหมัด อัล-กาซี เผาโบสถ์แห่งหนึ่งที่ Lalibela เป็นไปได้มากว่า บีเต เมดาน อาเล็ม และถ้ากองทัพมุสลิม ถูกชาวบ้านเข้าใจผิดหรือเข้าใจผิด โบสถ์ที่เขาจุดไฟเผาคือกันนาตา มัรยัม 10 ไมล์ [16 กม.] ทางตะวันออกของลาลิเบลา

            ในช่วงต้นเดือนสิงหาคม พ.ศ. 2564 นักรบกบฏไทเกรยัน ได้เข้ายึดเมืองนี้ ในช่วงสงครามไทเกรย์ ในวันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2564 กองทัพเอธิโอเปียยึดเมืองคืนได้ เมืองนี้ถูกยึดคืนอีกครั้ง โดยกองกำลัง Tigrayan เมื่อวันที่ 12 ธันวาคม เมื่อวันที่ 19 ธันวาคม สื่อของรัฐเอธิโอเปียประกาศว่า เมืองนี้ ถูกยึดคืนได้เป็นครั้งที่สอง แม้ว่าจะไม่ชัดเจนว่าเมื่อใด

            เมืองชนบทแห่งนี้ เป็นที่รู้จักทั่วโลก ในเรื่องโบสถ์ที่แกะสลักจากภายใน จาก "หินที่มีชีวิต" ซึ่งมีบทบาทสำคัญในประวัติศาสตร์ ของสถาปัตยกรรมหินตัด แม้ว่าโบสถ์ต่างๆ จะยังไม่เป็นที่ยอมรับ แต่ส่วนใหญ่เชื่อกันว่า สร้างขึ้นในรัชสมัยของ Lalibela กล่าวคือในช่วงศตวรรษที่ 12 และ 13 ยูเนสโกระบุคริสตจักร 11 แห่ง ซึ่งรวมตัวกันเป็นสี่กลุ่ม

            กลุ่มภาคเหนือ

            บีเต เมดาน อาเล็ม (บ้านของผู้ช่วยให้รอดของโลก) ซึ่งเป็นที่ตั้งของไม้กางเขน Lalibela

            บีเต้ มารียัม (บ้านของมิเรียม/บ้านของ Mary) อาจเป็นโบสถ์ที่เก่าแก่ที่สุด และเป็นแบบจำลองของสุสานของอาดัมและพระคริสต์

            บีเต้ กอลโกธา มิคาเอล (บ้านของ กอลโกธา มิคาเอล) มีชื่อเสียงในด้านศิลปะ และว่ากันว่า เป็นที่บรรจุหลุมศพของกษัตริย์ Lalibela

            บีเต้ เมสเคิล (บ้านแห่งไม้กางเขน)

            บีเอเต เดนาเจล (House of Virgins)

            กลุ่มตะวันตก:

            โบสถ์เซนต์จอร์จ ซึ่งคิดว่า เป็นโบสถ์ที่ได้รับการอนุรักษ์ไว้อย่างประณีต และดีที่สุด

            กลุ่มตะวันออก:

            บีเต้ อมานูเอล (บ้านของอิมมานูเอล) ซึ่งอาจเคยเป็นโบสถ์หลวงในอดีต

            บิเอเต้ คิวดุส แมร์โคเรอุส (บ้านของนักบุญ Mercurius/บ้านของเผยแพร่ศาสนา) ซึ่งอาจเป็นเรือนจำเก่า

            บีเอเต้ อับบา ลิบานอส (บ้านของเจ้าอาวาส ลิบานอส)

            บีเต้ กาเบรียล-รูฟาเอล (บ้านของเทวดา Gabriel และ Raphael) อาจเป็นพระราชวังเก่าซึ่งเชื่อมโยงกับร้านเบเกอรี่อันศักดิ์สิทธิ์

            บีเต เลเฮม ("เบธเลเฮม", ฮีบรู: בָּית לָּעָּן "บ้านแห่งขนมปัง")

            ไกลออกไปคืออาราม อเชตัน มาเรียม และโบสถ์ เยมเรฮานา เครสตอส (อาจเป็นศตวรรษที่ 11 สร้างขึ้นตามแบบ อักซูมิตี แต่อยู่ภายในถ้ำ)

มีข้อถกเถียงกันว่า โบสถ์บางแห่งถูกสร้างขึ้นเมื่อใด เดวิด บักซ์ตัน ได้กำหนดลำดับเหตุการณ์ ที่เป็นที่ยอมรับกันโดยทั่วไป โดยสังเกตว่า "สองคนในนั้น ปฏิบัติตามรายละเอียดอย่างเที่ยงตรง ซึ่งเป็นประเพณีที่เดบร้า ดาโม นำเสนอ ตามที่แก้ไขที่เยมราฮานา คริสตอส" นับตั้งแต่เวลา ที่ใช้ในการแกะสลักโครงสร้างเหล่านี้ จากหินที่มีชีวิต คงต้องใช้เวลานานกว่าสองสามทศวรรษ ในรัชสมัยของกษัตริย์ลาลิเบลา บักซ์ตันสันนิษฐานว่า งานนี้ ขยายไปจนถึงศตวรรษที่ 14 อย่างไรก็ตาม เดวิด ฟิลลิปสัน ศาสตราจารย์ด้านโบราณคดีแอฟริกัน ที่มหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ เสนอว่า โบสถ์แห่งแมร์โคริโอส, กาเบรียล-รูฟาเอล และดานาเจล ในตอนแรก ถูกแกะสลักออกจากหิน เมื่อครึ่งสหัสวรรษก่อนหน้านั้น เพื่อเป็นป้อมปราการ หรือโครงสร้างพระราชวังอื่นๆ ในสมัยเสื่อมโทรม แห่งอาณาจักรอักซุม และชื่อของลาลิเบลา ก็มีความเกี่ยวข้องกับพวกเขา หลังจากการสวรรคตของเขา ในทางกลับกัน เกตาชิว เมคอนเนน นักประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ให้เครดิต เกเบร เมสเกล ลาลิเบลา ราชินีของ Lalibela เนื่องจากมีโบสถ์หินแห่งหนึ่ง ที่มีชื่อว่า บีเอเต้ อับบา ลิบานอส ซึ่งสร้างขึ้น เพื่อเป็นอนุสรณ์แก่สามีของเธอ หลังจากการสิ้นพระชนม์ของเขา

ตรงกันข้ามกับคำกล่าวอ้าง ของนักเขียนนักโบราณคดี อย่างเกรแฮม แฮนค็อก บักซ์ตันกล่าวว่าโบสถ์ที่สกัดด้วยหินอันยิ่งใหญ่แห่งลาลิเบลา ไม่ได้ถูกสร้างขึ้นด้วยความช่วยเหลือ จากอัศวินเทมพลาร์ การยืนยันหลักฐานมากมายที่มีอยู่ เพื่อแสดงให้เห็นว่า พวกมัน ถูกสร้างขึ้นโดยอารยธรรมเอธิโอเปีย ในยุคกลางเท่านั้น ตัวอย่างเช่น ในขณะที่บักซ์ตันตั้งข้อสังเกต ถึงการดำรงอยู่ของประเพณีที่ว่า "ชาวอะบิสซิเนียนได้ขอความช่วยเหลือจากชาวต่างชาติ" เพื่อสร้างโบสถ์ขนาดใหญ่เหล่านี้ และยอมรับว่า "มีสัญญาณที่ชัดเจน ของอิทธิพลของพวกคอปติก ในรายละเอียดการตกแต่งบางอย่าง" (แทบจะไม่น่าแปลกใจเลย เมื่อพิจารณาจากหลักเทววิทยา และทางศาสนา และการเชื่อมโยงทางวัฒนธรรม ระหว่างออร์โธดอกซ์ เทวาเฮโด และคริสตจักรออร์โธดอกซ์คอปติก) เขายืนกรานเกี่ยวกับต้นกำเนิดดั้งเดิม ของการสร้างสรรค์เหล่านี้

            "แต่ข้อเท็จจริงที่สำคัญ ยังคงอยู่ที่โบสถ์หิน ยังคงดำเนินตามรูปแบบ ของต้นแบบที่สร้างขึ้นในท้องถิ่น ซึ่งพวกเขา ยังคงรักษาหลักฐานที่ชัดเจนว่า ต้นกำเนิดของพวกมัน โดยพื้นฐานคือ แอกซูไมต์”

            โบสถ์ ยังเป็นผลงานทางวิศวกรรมที่สำคัญอีกด้วย เนื่องจากโบสถ์เหล่านี้ ล้วนเกี่ยวข้องกับน้ำ (ซึ่งเติมบ่อน้ำ ที่อยู่ติดกับโบสถ์หลายแห่ง) โดยใช้ประโยชน์ จากระบบทางธรณีวิทยาแบบบ่อบาดาล ที่นำน้ำขึ้นไปถึงยอดสันเขา ที่ซึ่งเป็นเมืองพักผ่อน

            ลาลิเบลายังเป็นที่ตั้งของสนามบิน ตลาดขนาดใหญ่ โรงเรียนสองแห่ง และโรงพยาบาล