ท้องเสีย ดื่มน้ำเกลือแร่สำหรับออกกำลังตามร้านสะดวกซื้อไม่ได้?

อาการท้องเสียเป็นปัญหาสุขภาพที่พบได้บ่อย ซึ่งเกิดจากหลายสาเหตุ เช่น อาหารเป็นพิษ การติดเชื้อ หรือภาวะลำไส้แปรปรวน เมื่อเกิดอาการนี้ร่างกายจะสูญเสียน้ำและเกลือแร่ ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะขาดน้ำได้ ผู้ป่วยหลายคนอาจเลือกซื้อน้ำเกลือแร่สำหรับนักกีฬาตามร้านสะดวกซื้อมาดื่มเพื่อทดแทนการเสียน้ำ แต่การใช้ผลิตภัณฑ์เหล่านี้แทนสารละลายเกลือแร่สำหรับผู้ป่วยท้องเสียเหมาะสมหรือไม่? บทความนี้จะอธิบายเชิงลึกเกี่ยวกับเรื่องนี้โดยอ้างอิงข้อมูลจากงานวิจัยทางการแพทย์

ความแตกต่างระหว่างเกลือแร่สำหรับนักกีฬาและเกลือแร่สำหรับผู้ป่วยท้องเสีย

1. เกลือแร่สำหรับนักกีฬา (Sports Drinks)

น้ำเกลือแร่สำหรับนักกีฬาถูกออกแบบมาเพื่อช่วยเติมเต็มน้ำและเกลือแร่ที่สูญเสียไปจากเหงื่อ โดยมีส่วนผสมหลักดังนี้:

• คาร์โบไฮเดรต (น้ำตาล): ปกติจะมีปริมาณน้ำตาลค่อนข้างสูง (ประมาณ 6-8%) เพื่อให้พลังงาน

• โซเดียม: ปริมาณโซเดียมอยู่ในระดับปานกลาง (ประมาณ 20-30 มิลลิโมล/ลิตร)

• โพแทสเซียม: มีในปริมาณเล็กน้อย

• ไม่มีสารช่วยดูดซึมแบบเฉพาะสำหรับท้องเสีย

2. เกลือแร่สำหรับผู้ป่วยท้องเสีย (Oral Rehydration Solution - ORS)

สารละลายเกลือแร่สำหรับผู้ป่วยท้องเสียได้รับการพัฒนาตามหลักการแพทย์เพื่อช่วยดูดซึมของเหลวและเกลือแร่อย่างมีประสิทธิภาพ โดยมีองค์ประกอบดังนี้:

• โซเดียมสูงกว่า (ประมาณ 75 มิลลิโมล/ลิตร)

• กลูโคสในปริมาณที่เหมาะสมเพื่อช่วยดูดซึมโซเดียมเข้ากระแสเลือด

• โพแทสเซียมและไบคาร์บอเนต เพื่อช่วยรักษาสมดุลกรด-ด่างในร่างกาย

สรุป: น้ำเกลือแร่สำหรับนักกีฬามีปริมาณน้ำตาลสูงและโซเดียมต่ำกว่าที่ร่างกายต้องการในภาวะท้องเสีย ซึ่งอาจไม่เหมาะสมสำหรับการรักษาภาวะขาดน้ำจากท้องเสีย

ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับการใช้เกลือแร่

1. "ดื่มเกลือแร่ของนักกีฬาแทน ORS ได้เลย"

ความจริง: น้ำเกลือแร่ของนักกีฬาไม่ได้ถูกออกแบบมาเพื่อใช้ในกรณีท้องเสีย เพราะมีสัดส่วนเกลือแร่และน้ำตาลที่ไม่เหมาะสม

2. "ดื่มน้ำเปล่าเยอะ ๆ ก็พอ ไม่ต้องใช้เกลือแร่"

ความจริง: การดื่มน้ำเปล่าเพียงอย่างเดียวอาจทำให้เกิดภาวะโซเดียมต่ำ (Hyponatremia) ซึ่งเป็นอันตราย

3. "น้ำอัดลมสามารถช่วยทดแทนน้ำที่เสียไปจากท้องเสียได้"

ความจริง: น้ำอัดลมมีน้ำตาลสูงและไม่มีเกลือแร่ที่จำเป็น ทำให้ไม่ช่วยแก้ไขภาวะขาดน้ำจากท้องเสีย

การทานเกลือแร่เกินความจำเป็น

การดื่มน้ำเกลือแร่มากเกินไปอาจส่งผลเสียต่อร่างกาย เช่น:

• โซเดียมสูงเกินไป ทำให้เกิดภาวะความดันโลหิตสูง

• น้ำตาลสูง อาจเพิ่มระดับน้ำตาลในเลือดโดยไม่จำเป็น

ดื่มเกลือแร่สำหรับนักกีฬาตามร้านสะดวกซื้อ เพื่อความสะดวกในการดื่มได้ไหม?

การดื่มน้ำเกลือแร่สำหรับนักกีฬา (Sports Drinks) เพื่อทดแทนการเสียน้ำจากอาการท้องเสีย ไม่ใช่ทางเลือกที่เหมาะสม เพราะน้ำเกลือแร่สำหรับนักกีฬาออกแบบมาเพื่อชดเชยเหงื่อที่เสียไประหว่างออกกำลังกาย ไม่ใช่เพื่อทดแทนน้ำและเกลือแร่ที่สูญเสียจากอาการท้องเสีย

ทำไมไม่ควรดื่มน้ำเกลือแร่สำหรับนักกีฬาเมื่อท้องเสีย?

1. ปริมาณน้ำตาลสูง – น้ำเกลือแร่สำหรับนักกีฬาอาจมีน้ำตาลสูงเกินไป ซึ่งอาจทำให้อาการท้องเสียแย่ลง เพราะน้ำตาลดึงน้ำเข้าสู่ลำไส้ ทำให้ถ่ายเหลวมากขึ้น
2. สัดส่วนแร่ธาตุไม่เหมาะสม – น้ำเกลือแร่สำหรับนักกีฬาเน้นโซเดียมและโพแทสเซียมสำหรับการเสียเหงื่อ แต่ไม่ครอบคลุมแร่ธาตุสำคัญ เช่น ไบคาร์บอเนต หรือซิเตรต ที่ช่วยปรับสมดุลร่างกายเมื่อเกิดภาวะขาดน้ำจากท้องเสีย
3. อาจกระตุ้นให้ร่างกายขับน้ำออกมากขึ้น – สูตรของเครื่องดื่มกีฬาอาจมีส่วนผสมที่กระตุ้นให้ปัสสาวะมากขึ้น ซึ่งอาจทำให้ภาวะขาดน้ำจากท้องเสียรุนแรงขึ้น

ทางเลือกที่เหมาะสมกว่าคืออะไร?

• ORS (Oral Rehydration Solution) หรือผงเกลือแร่โออาร์เอสที่ใช้สำหรับท้องเสียโดยเฉพาะ มีสัดส่วนของกลูโคสและแร่ธาตุที่เหมาะสมกับการฟื้นฟูร่างกาย
• น้ำเปล่าและอาหารอ่อนๆ เพื่อช่วยให้ร่างกายฟื้นตัว
• เครื่องดื่มเกลือแร่สำหรับผู้ป่วยท้องเสีย ที่วางขายในร้านขายยา

สรุป: การดื่มน้ำเกลือแร่สำหรับนักกีฬาเพื่อแก้อาการขาดน้ำจากท้องเสีย ไม่ใช่ทางเลือกที่ดี ควรใช้ ORS หรือเกลือแร่สำหรับท้องเสียโดยเฉพาะ เพื่อช่วยให้ร่างกายฟื้นตัวอย่างถูกต้องและปลอดภัยกว่า

คำแนะนำสำหรับผู้ที่มีอาการท้องเสีย

1. ดื่ม ORS ตามปริมาณที่แนะนำ (WHO แนะนำให้ดื่ม ORS 200-400 มิลลิลิตร หลังการขับถ่ายเหลวแต่ละครั้ง)

2. เลี่ยงเครื่องดื่มที่มีน้ำตาลสูง เช่น น้ำอัดลมหรือน้ำผลไม้

3. หลีกเลี่ยงอาหารที่ย่อยยาก เช่น ของมัน ของทอด และนม

ท้องเสีย นอกจากดื่มเกลือแร่แล้ว กินอะไรช่วยให้อาการดีขึ้น?

บทนำ อาการท้องเสียเป็นภาวะที่ทำให้ร่างกายสูญเสียน้ำและเกลือแร่ อาจเกิดจากอาหารเป็นพิษ การติดเชื้อไวรัสหรือแบคทีเรีย หรือแม้แต่ความเครียด โดยปกติเรามักได้รับคำแนะนำให้ดื่มเกลือแร่เพื่อชดเชยการสูญเสียน้ำ แต่รู้หรือไม่ว่ายังมีอาหารและเครื่องดื่มอื่น ๆ ที่สามารถช่วยบรรเทาอาการท้องเสียและช่วยให้ร่างกายฟื้นตัวได้เร็วขึ้น

---

อาหารที่ช่วยบรรเทาอาการท้องเสีย

กล้วย

กล้วยเป็นอาหารที่อ่อนโยนต่อกระเพาะอาหาร มีปริมาณเพกทินสูง ซึ่งช่วยดูดซับน้ำในลำไส้ ทำให้อุจจาระมีความแข็งขึ้น นอกจากนี้ กล้วยยังมีโพแทสเซียมที่ช่วยทดแทนเกลือแร่ที่สูญเสียไป

ข้าว

ข้าวสวยหรือข้าวต้มเป็นแหล่งคาร์โบไฮเดรตที่ย่อยง่ายและไม่ระคายเคืองกระเพาะอาหาร อีกทั้งยังช่วยทำให้ลำไส้ดูดซึมน้ำได้ดีขึ้น

แอปเปิ้ล (แบบบดหรือต้ม)

แอปเปิ้ลมีเพกทินสูง ซึ่งช่วยลดอาการท้องเสียได้ แนะนำให้ทานแบบบดหรือต้มเพื่อลดการระคายเคืองต่อลำไส้

แครกเกอร์ หรือขนมปังขาว

อาหารประเภทนี้เป็นแหล่งคาร์โบไฮเดรตที่ช่วยให้พลังงานโดยไม่ทำให้กระเพาะอาหารระคายเคือง

---

เครื่องดื่มอื่น ๆ ที่ช่วยเติมน้ำและเกลือแร่ให้ร่างกาย

น้ำขิง

น้ำขิงมีคุณสมบัติต้านการอักเสบและช่วยบรรเทาอาการคลื่นไส้ นอกจากนี้ยังช่วยกระตุ้นระบบย่อยอาหาร

น้ำมะพร้าว

น้ำมะพร้าวอุดมไปด้วยโพแทสเซียมและอิเล็กโทรไลต์ที่ช่วยเติมเต็มน้ำที่ร่างกายสูญเสียไปจากอาการท้องเสีย

ชาสมุนไพร เช่น คาโมมายล์ หรือเปปเปอร์มินต์

ชาสมุนไพรช่วยลดการอักเสบของลำไส้และบรรเทาอาการปวดท้อง

บทสรุป

การเลือกดื่มน้ำเกลือแร่ที่เหมาะสมมีความสำคัญในการรักษาภาวะขาดน้ำจากท้องเสีย น้ำเกลือแร่ของนักกีฬาไม่ใช่ตัวเลือกที่ดี เพราะมีส่วนผสมที่ไม่เหมาะสมสำหรับภาวะนี้ การใช้ ORS หรือสารละลายเกลือแร่สำหรับผู้ป่วยท้องเสียเป็นทางเลือกที่ดีที่สุด หากอาการยังไม่ดีขึ้นควรปรึกษาแพทย์เพื่อรับการรักษาที่ถูกต้อง

FAQ Section (คำถามที่พบบ่อย)

1. น้ำเกลือแร่ของนักกีฬาใช้แทน ORS ได้หรือไม่?

ไม่แนะนำ เพราะองค์ประกอบของเกลือแร่และน้ำตาลแตกต่างกัน

2. ดื่มน้ำเปล่าแทนได้ไหม?

ไม่ควรดื่มน้ำเปล่าเพียงอย่างเดียว เพราะจะไม่ช่วยทดแทนเกลือแร่ที่สูญเสียไป

3. ดื่มเกลือแร่เยอะ ๆ จะช่วยให้หายเร็วขึ้นไหม?

ไม่จำเป็น ควรดื่มตามปริมาณที่แนะนำ

4. น้ำผลไม้ช่วยรักษาอาการท้องเสียได้ไหม?

ไม่แนะนำ เพราะน้ำผลไม้อาจมีน้ำตาลสูงและทำให้ท้องเสียรุนแรงขึ้น

5. ควรกินอาหารอะไรระหว่างท้องเสีย?

อาหารอ่อน ๆ เช่น ข้าวต้ม โจ๊ก และกล้วย เป็นตัวเลือกที่ดี

6. ถ้าอาการไม่ดีขึ้นภายในกี่วันควรพบแพทย์?

หากอาการไม่ดีขึ้นภายใน 48 ชั่วโมง หรือมีอาการขาดน้ำรุนแรง ควรพบแพทย์ทันที

7. เด็กกับผู้สูงอายุสามารถดื่ม ORS ได้หรือไม่?

สามารถดื่มได้และแนะนำให้ใช้ ORS สำหรับเด็กและผู้สูงอายุที่เสี่ยงขาดน้ำ

8. มีวิธีทำ ORS เองที่บ้านไหม?

สามารถผสมเกลือ 1/2 ช้อนชา + น้ำตาล 6 ช้อนชา ในน้ำสะอาด 1 ลิตร แล้วคนให้เข้ากัน

9. ดื่มน้ำอัดลมช่วยลดอาการท้องเสียจริงไหม?

ไม่จริง น้ำอัดลมไม่มีสารอาหารที่จำเป็นและอาจทำให้อาการแย่ลง

10. ต้องดื่มเกลือแร่ไปจนถึงเมื่อไหร่?

จนกว่าอาการจะดีขึ้น หรือจนกว่าการขับถ่ายจะเป็นปกติ

บทความที่เกี่ยวข้อง by News Daily TH
น้ำผสมวิตามิน มีประโยชน์จริง หรือแค่กลยุทธ์การตลาด?

โรคเก๊าท์ อย่าโทษไก่ รู้ไหมเนื้อแดงทำให้เป็นเก๊าท์ได้มากกว่าไก่?

แผ่นแปะลดไข้ ที่ไม่ได้ช่วยลดไข้!

อาหารคลีน หรืออาหารเจ ดีกว่ากัน? เจาะลึกทุกประเด็นทางสุขภาพ