เขตมู่ก๋างไฉ — แดนขั้นบันไดแห่งขุนเขาฮว่างเหลียน

ณ เชิงขุนเขาฮว่างเหลียน

มีสายหมอกบางเบาโอบคลุมผืนดินยามรุ่งอรุณ

เสียงไก่ป่าขานรับแสงแรกของวัน

ขับกล่อมผู้คนให้ตื่นรับวิถีเก่าแก่ที่ยังคงเต้นอยู่ในทุกลมหายใจ

 

มู่ก๋างไฉมิได้เป็นเพียงดินแดนห่างไกล

หากคือห้องโถงแห่งความทรงจำ

ที่ผู้คนร่วมกันถักทอแผ่นดินให้เป็นขั้นบันได

ทอดยาวขึ้นไปสู่สวรรค์ด้วยมือและศรัทธา

 

ทุ่งนาข้าวเรียงรายราวเกล็ดมรกต

ยามฝนพรำ น้ำหล่อเลี้ยงหลั่งรินลงมาตามไม้ไผ่ผ่าครึ่ง

ทีละหยด ทีละสาย

จนกลายเป็นแผ่นน้ำที่สะท้อนฟ้าและเมฆขาว

ประหนึ่งดวงตาของภูเขาที่จ้องมองโลกอย่างสงบเย็น

 

เมื่ออาทิตย์อัศดง แสงทองสาดต้องผืนนา

ขั้นบันไดเหล่านั้นกลับกลายเป็นระเบียงแห่งทองคำ

ประกายระยิบระยับราวกวีนิพนธ์ที่จารึกลงบนภูผา

ไม่มีหมึก ไม่มีแผ่นกระดาษ

มีเพียงแสงอาทิตย์กับความอุตสาหะของมนุษย์

ที่ร่วมกันสร้างบทกวีบนแผ่นดิน

 

ที่นี่ เสียงฝีเท้าของชาวม้งยังคงก้อง

พวกเขาคือผู้วาดลายเส้นแรกบนภูเขา

คือผู้สานบทเพลงแห่งทุ่งนา

ให้ดังสะท้อนท่ามกลางสายลมของขุนเขา

 

มู่ก๋างไฉ คือเรื่องเล่าที่ไม่สิ้นสุด

เรื่องเล่าของน้ำที่ไหลลงมาสู่ทุกขั้น

ของข้าวที่เติบโตแม้บนความชันสูงชะลูด

ของคนที่ไม่ยอมพ่ายแพ้แก่ธรรมชาติ

แต่เลือกจะอยู่ร่วมกับมันอย่างอ่อนน้อมและงดงาม

 

ผู้มาเยือนทุกคนจะได้ยินเสียงกระซิบของภูเขา

เสียงกระซิบที่บอกว่า

“เจ้ากำลังยืนอยู่บนบันไดสู่สวรรค์

ซึ่งถูกสร้างขึ้นจากหยาดเหงื่อและความรักในผืนดิน”

 

และเมื่อถึงฤดูเก็บเกี่ยว

ม่านหมอกจะเปิดเผยภาพอันยิ่งใหญ่

เหล่านาขั้นบันไดกลายเป็นคลื่นทองโอบกอดผู้คน

เสียงหัวเราะและเสียงเคียวเกี่ยวข้าวก้องกังวาน

เป็นบทเพลงเก่าแก่ที่ไม่เคยสูญหาย

 

มู่ก๋างไฉ—แดนขั้นบันไดแห่งขุนเขาฮว่างเหลียน

คือดินแดนที่สอนให้เรารู้ว่า

ความงามมิได้เกิดขึ้นเพียงชั่วครู่ หากคือการรอคอย

มิใช่เพียงสายหมอก หรือทุ่งนาที่อาบแสงอาทิตย์

แต่คือจิตวิญญาณที่สืบต่อจากรุ่นสู่รุ่น

และเสียงเพรียกแห่งขุนเขาที่จะยังคงดังตลอดไป...

 เขตมู่ก๋างไฉ (Mù Cang Chải) เป็นเขตชนบทหนึ่งของจังหวัดเอี๋ยนบ๊าย (Yên Bái) ตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศเวียดนาม เมื่อปี ค.ศ. 2019 เขตนี้มีประชากรราว 63,961 คน ครอบคลุมพื้นที่ 1,199 ตารางกิโลเมตร โดยมีศูนย์กลางการปกครองอยู่ที่เมืองมู่ก๋างไฉ

มู่ก๋างไฉเป็นอำเภอเล็กๆ ห่างจากฮานอยประมาณ 300 กิโลเมตร มีชื่อเสียงในเรื่องนาขั้นบันไดอันน่าทึ่ง ซึ่งเป็นหนึ่งในนาขั้นบันไดที่สวยที่สุดในโลก

 

นาขั้นบันไดในหมู่บ้านมู่ก๋างไฉ สร้างขึ้นมานานหลายศตวรรษ โดยกลุ่มชาติพันธุ์ม้งและชาวดาวในท้องถิ่น นาขั้นบันไดเหล่านี้ สะท้อนถึงความเฉลียวฉลาด และความอุตสาหะของผู้คนเหล่านี้ นาขั้นบันได ถูกแกะสลักเข้าไปในไหล่เขา และเรียงตัวตามแนวโค้งของผืนดิน ทำให้นาขั้นบันได ได้รับแสงแดดและน้ำในปริมาณสูงสุด ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นสำหรับการปลูกข้าว

ช่วงเวลาที่ดีที่สุด ในการเที่ยวชมมู่ก๋างไฉ คือช่วงฤดูเก็บเกี่ยว ซึ่งคือเดือนกันยายนถึงตุลาคม นาขั้นบันได จะเต็มไปด้วยสีสันหลากหลาย ตั้งแต่สีเขียวไปจนถึงสีเหลืองทอง วิวทิวทัศน์จากยอดเขานั้นงดงามตระการตาจริงๆ

เชอคูญา – นาข้าวขั้นบันไดที่สูงที่สุด

 บริเวณโดยรอบเชอคูญา มีความลาดชันสูง และสามารถมองเห็นทุ่งนาขั้นบันไดได้อย่างชัดเจน ชุมชนห่างไกลแห่งนี้ อยู่ห่างจากหมู่ก๋างไฉประมาณ 25 กิโลเมตร เส้นทางไปยังจุดชมวิวทุ่งนาขั้นบันได มีระยะทางเพียง 2 กิโลเมตร แต่ค่อนข้างชันและอันตราย หากเดินทางด้วยรถจักรยานยนต์ แต่การขึ้นไปถึงยอดจุดชมวิวนั้นคุ้มค่าอย่างยิ่ง โดยเฉพาะในวันที่อากาศแจ่มใส คุณจะได้เพลิดเพลินกับทัศนียภาพอันงดงามของภูเขาโดยรอบที่ปกคลุมไปด้วยทุ่งนาขั้นบันได

ภูมิศาสตร์และที่ตั้ง

เขตมู่ก๋างไฉเป็นเขตที่ไม่มีทางออกสู่ทะเล มีอาณาเขตติดต่อกับเขตหวันบ๊าน (Văn Bàn) ของจังหวัดหล่าวกายทางเหนือ เขตเหมืองล่า (Mường La) ของจังหวัดเซินล่าทางใต้ เขตถั่นเอ๋ียน (Than Uyên) ของจังหวัดลายเจิวทางตะวันตก และเขตหวันจ่าน (Văn Chấn) ของจังหวัดเอี๋ยนบ๊ายทางตะวันออก พื้นที่ส่วนใหญ่ตั้งอยู่เชิงเทือกเขาฮว่างเหลียนซơn (Hoàng Liên Sơn) ที่ระดับความสูงราว 1,000 เมตรเหนือระดับน้ำทะเล

 

การเดินทางสู่เขตมู่ก๋างไฉต้องผ่าน “ด่านเขาเค่า ฝ่า” (Khau Phạ Pass) ซึ่งเป็นหนึ่งในสี่ด่านภูเขาที่งดงามและท้าทายที่สุด ของเวียดนามตะวันตกเฉียงเหนือ

การปกครอง

เขตมู่ก๋างไฉแบ่งการปกครองออกเป็น 14 หน่วยระดับตำบล ได้แก่ เทศบาลเมืองมู่ก๋างไฉ และอีก 13 ตำบลชนบท ได้แก่ เค่า ฝ่า (Cao Phạ), เจ๋ กู หญา (Chế Cu Nha), เจ๋ เต่า (Chế Tạo), แซ ซู ฟิ่ญ (Dế Xu Phình), โห่ บ๊วน (Hồ Bốn), เคา หม่าง (Khao Mang), กิม หน่อย (Kim Nọi), ลา ป๋าน ตẩn (La Pán Tẩn), เหลา ไฉ (Lao Chải), โม แด๋ (Mồ Dề), นậm ก๊อ (Nậm Có), นậm คัต (Nậm Khắt), และ ปุ่ง ลู้ông (Púng Luông)

 

ผืนนาขั้นบันได

ภูมิประเทศสูงชันและขาดแคลนน้ำทำให้ชาวม้ง (Hmong) ในท้องถิ่นต้องพัฒนาวิธีการเพาะปลูกที่เหมาะสม พวกเขาสร้าง “นาขั้นบันได” โดยปรับระดับพื้นที่ภูเขาเป็นชั้น ๆ แต่ละชั้นกว้างเพียง 1–1.5 เมตร (ราว 3–5 ฟุต) ทอดยาวครอบคลุมกว่า 2,200 เฮกตาร์

 

น้ำที่ใช้ทำนามาจากลำธารและน้ำตกบนภูเขา ในพื้นที่ต่ำจำเป็นต้องลำเลียงน้ำจากที่สูงลงมา โดยใช้ไม้ไผ่ผ่าครึ่งทำเป็นรางส่งน้ำตามแรงโน้มถ่วง น้ำจะถูกนำเข้าสู่แปลงนาขั้นแรก จากนั้นจึงปล่อยผ่านประตูน้ำเข้าสู่แปลงถัดไป วิธีนี้ช่วยป้องกันการท่วมขังและรักษาความอุดมสมบูรณ์ของดิน

 

เพื่อให้แปลงนามีระดับเท่ากัน ชาวม้งจะวัดระดับน้ำและปรับดินจากที่สูงลงสู่ที่ต่ำอย่างพิถีพิถัน ทำให้ภูเขาทั้งลูกกลายเป็นแถบขั้นบันไดที่งดงามดุจงานศิลป์ของธรรมชาติและมนุษย์ร่วมกันสร้างสรรค์

มรดกและการท่องเที่ยว

ตั้งแต่ปี ค.ศ. 2007 นาขั้นบันไดในตำบลลา ป๋าน ตẩn, เจ๋ กู หญา และแซ ซู ฟิ่ญ ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็น “มรดกแห่งชาติ” ของเวียดนาม ส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงชุมชน และกลายเป็นไฮไลท์สำคัญในเทศกาลท้องถิ่น โดยเฉพาะช่วงฤดูเก็บเกี่ยวราวต้นเดือนตุลาคม ซึ่งภูเขาทั้งลูกจะเปลี่ยนเป็นทุ่งทองสุกปลั่ง ดึงดูดนักท่องเที่ยวและช่างภาพจากทั่วโลก

 

เขตมู่ก๋างไฉ จึงไม่เพียงเป็นดินแดนของข้าวและภูเขา แต่ยังเป็นสัญลักษณ์แห่งความเพียรพยายามและภูมิปัญญาของชาวม้ง ที่สามารถเปลี่ยนความท้าทายของธรรมชาติ ให้กลายเป็นทัศนียภาพอันเลอค่า เหนือกาลเวลา