สัตว์ที่เคยถูกพบในประเทศไทย เป็นแห่งสุดท้ายบนพื้นโลก

สมัน (Schomburgk’s deer)

หรือที่เรียกอีกชื่อว่า ฉมัน หรือ เนื้อสมัน เป็นกวางชนิดหนึ่ง
ที่เคยอาศัยอยู่ในประเทศไทย แต่ปัจจุบันได้สูญพันธุ์ไปแล้วอย่างเป็นทางการ
สมันจัดอยู่ในวงศ์กวาง (Cervidae) มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Rucervus schomburgki
ตั้งชื่อตาม เซอร์โรเบิร์ต เฮอร์มันน์ ชอมเบิร์ก
(Sir Robert H. Schomburgk) นักสำรวจชาวเยอรมัน
ที่ทำงานในราชสำนักไทยช่วงรัชกาลที่ 4

สมันมีลักษณะเด่นคือเขาที่แตกกิ่งเป็นพุ่มสวยงาม มีเฉพาะในตัวผู้
ตัวเมียไม่มีเขา ขนสีน้ำตาลแกมเทา ตัวเต็มวัยมีขนาดใกล้เคียง
กวางชนิดอื่น แต่ถือว่ามีรูปร่างงดงามและสง่ามากกว่าหลายชนิด
สมันเคยพบกระจายอยู่ในบริเวณที่ราบลุ่มภาคกลางของไทย
โดยเฉพาะพื้นที่ชุ่มน้ำ มีพฤติกรรมชอบอยู่รวมกันเป็นฝูงเล็ก ๆ

สาเหตุหลักที่ทำให้สมันสูญพันธุ์คือการล่าอย่างหนัก เพื่อใช้เนื้อและเขา
รวมถึงการสูญเสียถิ่นอาศัยจากการพัฒนาที่ดินเกษตรกรรม
โดยสมันตัวสุดท้ายที่ถูกพบในธรรมชาติ เชื่อว่าเสียชีวิตในช่วงทศวรรษ 1930
(ประมาณ พ.ศ. 2473) ต่อมาได้มีข่าวว่ามีภาพสมันปรากฏอยู่
ในวัดแห่งหนึ่งในลาว ทำให้เกิดข้อสงสัยว่าสมัน
อาจยังไม่สูญพันธุ์โดยสมบูรณ์ แต่ยังไม่มีหลักฐานชัดเจนมายืนยัน

ปัจจุบัน สมันยังมีชื่อเป็นสัตว์ป่าสงวน ตามพระราชบัญญัติสงวน
และคุ้มครองสัตว์ป่า พ.ศ. 2535 เนื่องจากการคุ้มครองมีผลไปถึงซากด้วย