จิตดีก่อนตาย ไปสุคติ ถ้าจิตแย่ ไปทุคติ ใช่หรือ ?

    พระพุทธเจ้าตรัสว่า  จิตเจ อะสังกิลิฏเฐ สุคะติ ปาฏิกังขา เมื่อจิตไม่เศร้าหมอง หวังสุคติแน่ จิตเต สังกิลิฏเฐ ทุคะติ ปาฏิกังขา ถ้าจิตเศร้าหมอง ทุคติแน่นอน หมายถึง อาสันนจิต จิตจวนเจียนใกล้ตาย คือเมื่อคนใกล้จะตาย ก่อนสิ้นใจ ถ้าจิตผ่องใส ไม่มัวหมอง ไม่กระวนกระวาย เมื่อเสียชีวิตลง เขาไปเกิดในสุคติภูมิเช่น มนุษย์ เทวดา หรือพรหมแน่นอน แต่ถ้าตรงกันข้าม ก็ไปเกิดในทุคติภูมิ เช่น นรก เปรต อสุรกาย หรือสัตว์ดิรัจฉาน แน่นอน

     พอได้อ่านพุทธภาษิตนี้ หลายคนก็เกิดวิตกกังวล สงสัยว่า ถ้าเป็นเช่นนั้น คนที่ทำบาปไว้มาก ๆ พอจะใกล้ตาย เกิดเขามีจิตผ่องใส ไม่ขุ่นมัว แถมมีความร่าเริง แล้วสิ้นใจ เขาก็ไปเกิดในสุคตินะสิ  ส่วนคนที่ทำบุญไว้มาก ๆ ก่อนสิ้นใจ ถ้าเกิดเผลอจิต คิดถึงสิ่งไม่ดี ใจเศร้าหมอง เขาก็ต้องไปนรกเลยหรือ ?

      คำตอบ (ตามตำรา) ก็เป็นไปตามนั้นครับ แต่ลองนึกดูดีๆ ครับ คนที่ทำบาปไว้มาก ๆ ใจเขาก็ร้อนรนมาตลอดเวลา พอจะตายจริง ๆ จะมาดีอกดีใจ แช่มชื่น ผ่องใส จะเป็นไปได้หรือครับ เป็นไปได้ยากมาก หรือถ้าเป็นจริง ๆ เขาก็ไปสู่สุคติแว็บเดียว หลังจากนั้น นรกก็ตามเอาตัว (หลายครูบาอาจารย์ตอบตรงกัน) ส่วนคนที่ทำดีมาโดยตลอด ส่วนมากก่อนตายจะมีจิตสงบ มีใจเบิกบานเพราะระลึกถึงความดีที่ตนทำไว้มากมาย