คำโบราณ ในภาษาไทย เสน่ห์เฉพาะตัว
คำโบราณในภาษาไทย มีเสน่ห์เฉพาะตัว เป็นภาษาที่มีความยากในการผันเสียง มีสระ พยัญชนะ วรรณยุกต์และการออกเสียงที่เป็นเอกลักษณ์ เป็นอีกหนึ่งภาษาที่น่าสนใจ ยิ่งภาษาโบราณตามละครดัง แล้ว ยิ่งไพเราะและน่าศึกษา
อย่างในละครเรื่องดังเป็นกระแส แม้จะลาจอไปนานแล้ว แต่เสน่ห์ของตัวละคร และภาษาก็ยังไม่จางหายไป กลับดูย้อนหลังทีไร อินทุกครั้ง
วันนี้ มาทำความรู้จักคำภาษาไทยโบราณจากละคร บุพเพสันนิวาสกันนะคะ แล้วจะรู้ว่าคำภาษาไทยโบราณมีเสน่ห์อย่างไร?
คำแรกที่ไพเราะ สำหรับชาย เรียกสรรพนามผู้หญิง "ออเจ้า"
หมายถึง เจ้า หรือ เธอ หรือคุณ สรรพนามบุรุษที่ 2 ใช้แทนคนที่เราพูดด้วย โดยมากมักเรียกคนที่อายุน้อยกว่า อาวุโสน้อยกว่า เป็นคำโบราณสมัยสมเด็จพระนารายณ์ มีบอกไว้อยู่ในจดหมายเหตุลาบูแบร์ซึ่งเป็นบันทึกของบาทหลวงฝรั่งเศสที่เข้ามาในอยุธยาสมัยนั้น
แม่นาย หมายถึง เจ้านายฝ่ายหญิง เป็นสรรพนามโบราณ ที่บ่าวจะใช้เรียกเจ้านายที่เป็นผู้หญิง เราจะได้ยิน พี่ผิน กับพี่แย้ม พูดคำนี้กับ แม่หญิงการะเกดตลอดทั้งเรื่อง
แม่หญิง แปลว่า ผู้หญิง หรืออีกนัยหนึ่ง เป็นคำสรรพนามบุรุษที่ 2 หมายถึง คุณ ท่าน เธอ ใช้แทนคนที่เราพูดด้วยที่เป็นผู้หญิง เช่น แม่หญิงต้องการสิ่งใด ก็เหมือนพูดว่า คุณต้องการอะไร
เทื้อคาเรือน หมายถึง หญิงสาวที่ยังไม่ได้แต่งงาน ถึงแม้ว่าจะถึงวัยที่ต้องแต่งงานแล้ว ถ้าเป็นสมัยนี้ก็จะพูดกันว่า "ขึ้นคาน"
โดนเอ็ด หมายถึง โดนว่า โดนตำหนิ
วิปลาส หมายถึง ความรู้เห็นที่คลาดเคลื่อนหรือความรู้เข้าใจอันผิดเพี้ยนจากความเป็นจริง เช่น สติวิปลาส ตัวอักษรวิปลาส เป็นต้น
แชเชือน หมายถึง การพูดแบบเถลไถล ไม่ตรงไปตรงมา
ชม้อย ชะม้าย ชายตา
หมายถึง ยิ้มน้อยยิ้มใหญ่ เอียงอาย ส่งสายตาโปรยเสน่ห์
เพลาชาย หรือ เพ-ลา-ชาย หมายถึง ช่วงเวลาบ่ายโมง
ลางที หมายถึง บางครั้ง, บางที
คำว่า 5 บาท 10 บาท (ที่ใช้กับเวลา) ไม่ได้หมายถึง ค่าเงิน คำว่า 5 บาท คือ ครึ่งชั่วโมง และ 10 บาท คือ 1 ชั่วโมง ดังนั้น 1 บาท จึงเท่ากับ 6 นาที
คอนสแตนติน ฟอลคอน พ่อค้าชาวกรีก ที่ได้เป็นขุนนางในสมัยสมเด็จพระนารายณ์
ฟะรังคี หมายถึง ฝรั่ง หรือชาวต่างชาติ
น้ำมันครั่ง หมายถึง ตัวครั่ง แมลงจำพวกเพลี้ย ที่จะขับสารชนิดหนึ่ง ซึ่งมีลักษณะเป็นเหมือนยาง หรือชันออกมาไว้ป้องกันตัวเองจากศัตรู ซึ่งสารที่ขับถ่ายออกมานี้เรียกว่า “ครั่งดิบ” ตามชื่อเรียก สารนี้มีสีแดงม่วง ลักษณะคล้ายขี้ผึ้งสีเหลืองแก่ หรือยางสีส้ม ได้นำมาใช้ประโยชน์กันมานานแล้ว
ใช้เป็นสมุนไพร เป็นยารักษาโรคโลหิตจาง , โรคลมขัดข้อได้ นอกจากนี้ยังนำไปใช้ในอุตสาหกรรมการทำเชลแล็ก, แลกเกอร์, เครื่องใช้, เครื่องประดับต่าง ๆ, ย้อมสีผ้า สีโลหะ หรือผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ตลอดจนใช้ประทับในการไปรษณีย์ขนส่ง หรือตราประทับเอกสารทางราชการ ซึ่งบางหน่วยงานในปัจจุบันก็ไม่ได้ใช้ครั่งแล้ว
ออกญา คือ “บรรดาศักดิ์” ไม่ใช่ “ศักดินา” ซึ่งปัจจุบัน เปลี่ยนเป็นระบบซี หรือระดับชั้น ออกญา หรือ พระยา เป็น “บรรดาศักดิ์” ของข้าราชการระดับหัวหน้าหน่วยงานขนาดใหญ่ เช่น หัวหน้ากรม หัวหน้ากระทรวง หรือ แม่ทัพ เป็นต้น โดยชั้นพระยา/ออกญา ก็มีฐานะแตกต่างกัน โดยมี “ศักดินา” เป็นเครื่องกำกับ เช่นเดียวคำว่า “เลขาธิการ” ที่มีทั้งซี 10 คือเทียบเท่าอธิบดี หรือ ซี 11 คือเท่าปลัดกระทรวง
ม้ากระทืบโรง ไม่ได้หมายถึงเหล้าดอง แต่หมายถึงกิริยาที่ไม่เรียบร้อย เป็นกริยาการเดิน “เปรียบเทียบการเดินเหมือนม้ากระทืบโรง”
คำว่า เว็จ หรือ ห้องส้วมสมัยก่อน
หมายถึง ที่ถ่ายอุจจาระ หนักเบาสมัยกรุงศรีอยุธยา ลักษณะเป็นส้วมหลุมนั่งยองๆ มีไม้หรือหินพาดรองไม่ให้หลุมถล่ม มักใช้กันเฉพาะคนในสังคมชั้นสูง

















