เซชิน บาโจ (Sechin Bajo) โบราณสถาน ที่เก่าแก่ที่สุดในทวีปอเมริกา

เซชิน บาโจ เป็นแหล่งโบราณคดีขนาดใหญ่ ที่มีซากโบราณสถาน ซึ่งมีอายุย้อนหลังไปตั้งแต่ 3500 ปีก่อนคริสต์ศักราชถึง 1300 ปีก่อนคริสต์ศักราช ทำให้ที่นี่ ไม่เพียงเป็นหนึ่งในศูนย์กลางอารยธรรมที่เก่าแก่ที่สุด ในซีกโลกตะวันตกเท่านั้น แต่ยังเป็นหนึ่งในศูนย์กลางอารยธรรม ที่เก่าแก่ที่สุดของโลก แม้ว่าโกเบคลี เทเป จะเก่าแก่กว่าประมาณสองเท่าก็ตาม

เซชิน บาโจ ตั้งอยู่ในหุบเขาแม่น้ำเซชิน ห่างจากมหาสมุทรแปซิฟิกประมาณ 12 กิโลเมตร (7.5 ไมล์) และห่างจากกรุงลิมา ประเทศเปรู ไปทางตะวันตกเฉียงเหนือประมาณ 330 กิโลเมตร (210 ไมล์) เซชิน บาโจ เป็นหนึ่งในแหล่งโบราณสถานหลายแห่ง ที่ตั้งอยู่ใกล้กันในหุบเขาแม่น้ำคัสมา และแม่น้ำเซชิน

ในปี 2008 ทีมโบราณคดีจากเยอรมันและเปรู นำโดยปีเตอร์ ฟุคส์ ได้ประกาศการค้นพบลานวงกลมขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง 10–12 เมตร (11–13 หลา) ที่สร้างขึ้นจากหินและอิฐดินเผารูปสี่เหลี่ยมที่เซชิน บาโจ การตรวจสอบอายุด้วยคาร์บอนกัมมันตรังสีระบุว่าลานนี้ถูกสร้างขึ้นเมื่อ 3500 ปีก่อนคริสต์ศักราช และมีภาพสลักสูง 2 เมตรใกล้เคียงกันที่มีอายุราว 3600 ปีก่อนคริสต์ศักราช ลานและภาพสลักนี้ถือเป็นตัวอย่างของสถาปัตยกรรมขนาดใหญ่ที่เก่าแก่ที่สุดในทวีปอเมริกาที่เคยค้นพบมา เซชิน บาโจ อาจเป็นคู่แข่งกับแหล่งอารยธรรมโนร์เต ชิโก/การัล–ซูเป โดยเฉพาะเมืองศักดิ์สิทธิ์การัล–ซูเป ซึ่งเป็นหนึ่งในนิคมเมืองที่เก่าแก่ที่สุดในทวีปอเมริกา

สภาพแวดล้อม

ชายฝั่งแปซิฟิกของเปรู เป็นหนึ่งในทะเลทรายที่แห้งแล้งที่สุดในโลก โดยมีปริมาณน้ำฝนเฉลี่ยต่อปีน้อยกว่า 10 มิลลิเมตร (0.39 นิ้ว) ตลอดแนวชายฝั่งเปรูยาว 1,300 กิโลเมตร (810 ไมล์) มีแม่น้ำสายเล็ก ๆ 57 สายที่ไหลลงสู่ทะเล โดยได้รับน้ำจากฝนที่ตกมากขึ้นในเทือกเขาแอนดีสที่ระดับความสูงมากกว่า 2,500 เมตร (8,200 ฟุต) หุบเขาแม่น้ำแต่ละสาย จึงกลายเป็นโอเอซิสแนวยาว ที่สามารถทำเกษตรกรรมแบบชลประทานได้ หุบเขาแม่น้ำคัสมา และแม่น้ำสาขาอย่างเซชิน เป็นหนึ่งในโอเอซิสดังกล่าว พื้นที่วัฒนธรรมโบราณคัสมา/เซชิน แผ่ขยายจากชายฝั่งทะเลเข้าไปในแผ่นดินประมาณ 40 กิโลเมตร (25 ไมล์) โดยหุบเขาเกษตรกรรมมีความกว้างตั้งแต่หนึ่งถึงเจ็ดกิโลเมตร (0.6 ถึง 4.3 ไมล์)

ในหุบเขาแม่น้ำเซชินตลอดแนวประมาณ 4 กิโลเมตร (2.5 ไมล์) ตั้งแต่ต้นน้ำของจุดบรรจบกับแม่น้ำคัสมา มีแหล่งโบราณคดีที่สำคัญหลายแห่ง ได้แก่ เซชิน บาโจ, เซชิน อัลโต, เซโร เซชิน และเทากาจิ–กอนกัน โดยทั้งหมดตั้งอยู่นอกเขตชลประทานในทะเลทราย ยกเว้นเซชิน อัลโต หุบเขาคัสมามีผู้คนอยู่อาศัยมานานก่อนการก่อสร้างโบราณสถาน โดยอายุคาร์บอนที่เก่าแก่ที่สุดในเซชิน บาโจ อยู่ที่ 4500 ปีก่อนคริสต์ศักราช และมีหลักฐานอื่น ๆ แสดงให้เห็นว่าหุบเขาคัสมามีมนุษย์อาศัยอยู่ก่อน 6000 ปีก่อนคริสต์ศักราช

เซชิน บาโจ ตั้งอยู่ห่างจากอารยธรรมโนร์เต ชิโก ซึ่งเชื่อว่า เป็นอารยธรรมที่เก่าแก่ที่สุดในทวีปอเมริกา ไปทางเหนือประมาณ 130 กิโลเมตร (81 ไมล์) ด้วยระยะทางที่ใกล้กัน ทำให้เชื่อว่ามีการติดต่อและแลกเปลี่ยนวัฒนธรรมระหว่างสองพื้นที่

รายละเอียด

ซากโบราณสถานของเซชิน บาโจ ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 37 เฮกตาร์ (91 เอเคอร์) ศูนย์กลางพิธีกรรมของที่นี่ประกอบด้วยสิ่งก่อสร้างขนาดใหญ่ 3 แห่งที่สร้างในช่วงเวลาต่างกัน "อาคารแรก" หรือ "สิ่งก่อสร้างแรก" เป็นสิ่งที่เก่าแก่ที่สุด โดยเริ่มจากแท่นขนาด 16 เมตร (52 ฟุต) สร้างจากหินและอิฐดินเผา ยกสูงจากลานวงกลมที่ขุดลึกลงไปประมาณ 2 เมตร ลักษณะลานวงกลมที่ขุดลึกนี้ถูกรักษาไว้ตลอดช่วงเวลา มีการบูรณะอาคารแรกถึงห้าครั้งในช่วงเวลาดังกล่าว มีการสร้างลานและบันไดขึ้นแล้วถมและสร้างใหม่หลายครั้ง ช่วงอายุจากการตรวจคาร์บอนกัมมันตรังสีของอาคารแรกอยู่ระหว่าง 3700 ปีก่อนคริสต์ศักราช ถึง 2900 ปีก่อนคริสต์ศักราช ซึ่งอยู่ในยุคก่อนเครื่องปั้นดินเผาในโบราณคดีเปรู

ลานวงกลมที่ขุดลึกที่เก่าแก่ที่สุดมีอายุราว 3500 ปีก่อนคริสต์ศักราช และภาพสลักดินเผามีอายุราว 3600 ปีก่อนคริสต์ศักราช ภาพสลักสูง 2 เมตร (6.6 ฟุต) แสดงภาพบุรุษผู้หนึ่งถือสิ่งของบางอย่างในแต่ละมือ ซึ่งตีความว่าเป็นมีดพิธีกรรมหรือไม้เท้าพิธีกรรมในมือหนึ่ง และศีรษะมนุษย์หรือโล่อีกมือหนึ่ง

"อาคารที่สอง" และ "อาคารที่สาม" ถูกสร้างในเวลาต่อมา ทับลงบนอาคารแรกและมีขนาดใหญ่กว่ามาก โดยมีอายุประมาณ 1600 ปีก่อนคริสต์ศักราช ถึง 1200 ปีก่อนคริสต์ศักราช อาคารที่สามมีลักษณะยิ่งใหญ่ที่สุด มีทั้งลานสาธารณะและพื้นที่ส่วนตัว มีผนังหลายด้านประดับด้วยภาพสลักนูน หลังจากสิ่งก่อสร้างทั้งสามแห่งถูกละทิ้งแล้ว บริเวณดังกล่าวถูกใช้เป็นสุสานจนถึงศตวรรษที่ 15 อาคารที่สองและที่สามมีการวางแนวสถาปัตยกรรมหันไปทางเซโร เซชิน ซึ่งอยู่ห่างออกไป 2 กิโลเมตร (1.2 ไมล์) บนอีกฝั่งของหุบเขาเซชิน แสดงให้เห็นถึงความร่วมมือ (หรือการอยู่ใต้บังคับบัญชา) ระหว่างผู้สร้างของทั้งสองพื้นที่

นักโบราณคดีสามีภรรยา โพโซร์สกี ได้สันนิษฐานว่าเมืองเซชิน บาโจ และศูนย์กลางพิธีกรรมอื่น ๆ ในพื้นที่คัสมา/เซชิน อาจถูกยึดครองราว 1000 ปีก่อนคริสต์ศักราชโดยผู้รุกรานจากที่ราบสูง ผู้รุกรานเหล่านี้นำพืชข้าวโพด สัตว์เลี้ยง ประติมากรรมที่มีลักษณะการทำสงคราม รวมทั้งสไตล์เครื่องปั้นดินเผา และสถาปัตยกรรมแบบใหม่เข้ามาด้วย

ความสำคัญ

อายุคาร์บอนที่เก่าแก่ที่สุดที่พบที่เซชิน บาโจ คือ 3600 ปีก่อนคริสต์ศักราช หากได้รับการยืนยันจากการสำรวจเพิ่มเติม อาจทำให้เซชิน บาโจ กลายเป็นแหล่งโบราณสถานที่เก่าแก่ที่สุดในทวีปอเมริกา และเป็นนิคมเมืองที่เก่าแก่ที่สุดในทวีปอเมริกา โดยสถานะนี้ในต้นศตวรรษที่ 21 เป็นของอารยธรรมโนร์เต ชิโก ที่มีอายุเก่าแก่ที่สุดประมาณ 3500 ปีก่อนคริสต์ศักราช ที่เมืองวาริกังกา ซึ่งอยู่ห่างจากเซชิน บาโจ ไปทางใต้ประมาณ 130 กิโลเมตร (81 ไมล์) อีกแหล่งโบราณสถานที่สำคัญคือ บานดูร์เรีย ในหุบเขาแม่น้ำอัวอูรา ประเทศเปรู ซึ่งมีอายุประมาณ 3200 ปีก่อนคริสต์ศักราช

ข้อค้นพบอื่น ๆ ที่สำคัญคือการยืนยันว่าหุบเขาคัสมาและเซชินอาจมีผู้อยู่อาศัยตั้งแต่ราว 4500 ปีก่อนคริสต์ศักราช โดยเป็นประชากรที่ตั้งถิ่นฐานถาวรหรือกึ่งถาวร ซึ่งต่อมาได้พัฒนาสู่การสร้างสถาปัตยกรรมขนาดใหญ่ที่พบที่เซชิน บาโจ อย่างไรก็ตาม วันที่แน่ชัดที่การเกษตรกลายเป็นแหล่งอาหารหลักของผู้คนในหุบเขานั้นยังไม่เป็นที่แน่ชัด

ข้อค้นพบที่เซชิน บาโจ ดูเหมือนจะขัดแย้งกับทฤษฎีของนักมานุษยวิทยา ไมเคิล อี. โมสลีย์ และนักวิชาการคนอื่น ๆ ที่เชื่อว่าอารยธรรมแรกเริ่มในเปรูไม่ได้พัฒนาโดยอาศัยการเกษตร แต่โดยการใช้ทรัพยากรทางทะเลที่อุดมสมบูรณ์ของชายฝั่งเปรู เช่นที่ลาส ฮัลดาส ซึ่งแทบไม่มีการเกษตรเลย โดยอายุที่เก่าแก่ที่สุดของลาส ฮัลดาสอยู่ที่ประมาณ 2400 ปีก่อนคริสต์ศักราช และตั้งอยู่ห่างจากเซชิน บาโจ ประมาณ 20 กิโลเมตร (12 ไมล์)