แนะนำการเลี้ยงปูบาติก
สวัสดีครับนักอ่านที่น่ารักทุกท่าน
ในครั้งนี้ ผมจะมาแนะนำสัตว์ชนิดหนึ่งที่มีขนาดเล็กและเลี้ยงง่าย ซึ่งหลายๆ คนอาจจะคาดไม่ถึงว่ามันมีอยู่ด้วย และยังมีทั้งสีสันสวยงาม เลี้ยงง่าย และยังเป็นสัตว์ที่ชอบรวมฝูงด้วย มันคือ ปูบาติกนั่นเอง
ข้อมูลคร่าวๆ
ปูบาติก (ฺBatik Crab, Marbled Ghost Crab, Emerald Crab; Metasersama Obesum) เป็นปูในกลุ่มปูแสมและปูเปี้ยวที่มีขนาดค่อนข้างเล็ก มีขนาดตัวประมาณ 3-5 เซนติเมตรโดยเฉลี่ย มีลำตัวสีขาว หรือสีน้ำตาลครีม บางตัวมีสีดำเป็นลายคล้ายผ้าบาติกที่เป็นผ้าพื้นเมืองของอินโดนีเซีย มีก้ามสองข้างที่แข็งแรงสามารถฉีกเส้นใยเหนียวๆ ของพืชหรือบดเปลือกหอยได้ มักอาศัยในป่าชายเลน ป่าริมชายหาด ป่าดิบชื้นริมชายฝั่งทะเลตามหมู่เกาะของประเทศอินโดนีเซีย พบไกลถึงทางตะวันตกจนถึงประเทศมัลดีฟส์ และตะวันออกไกลถึงไต้หวันและฟิลิปปินส์ ตัวโตเต็มวัยจะหากินในป่าริมชายหาดตามร่มไม้ คอยเก็บกวาดซากสัตว์และพืชที่หากินได้ ซ้ำยังกินเศษตะกอนที่อยู่ในดินได้ด้วย
มีพฤติกรรมหากินเป็นฝูงโดยจะระวังภัยให้กันและมีลำดับชั้นในฝูง มักจับกลุ่มกันประมาณ 3-5 ตัว ไม่ควรนำปูบาติกมาจับเล่น การจับเล่นบ่อยๆ อาจจะทำให้ปูบาดเจ็บหรือติดเชื้อโรคจากมนุษย์ได้ ปูบาติกก็เหมือนปูในริมชายทะเลชนิดอื่นๆ จำเป็นต้องมีน้ำตื้นๆ เพื่อให้เหงือกชุ่มชื้น แต่ก็ไม่ลงแช่น้ำนานๆ และมักจะเดินไปมาหาอาหารบนบกมากกว่า
ขนาดที่เลี้ยงและสภาพแวดล้อม
ในที่เลี้ยง ปูบาติกชอบวิ่งสำรจไปมา ตู้ควรมีความจุ 100 ลิตร (5 แกลลอน) และปูทรายให้ปูสามารถวิ่งเล่นไปมาได้ ปูบาติกชอบวิ่งเล่นและปีนต้นไม้เพื่อหาอาหารและแบ่งอณาเขตหากิน จึงสามารถปลูกพืชที่ไม่มีพิษกับปูได้ ปูชนิดนี้ ถึงแม้จะเป็นตัวผู้ ก็ไม่ต่อสู้กันถึงตาย จึงสามารถเลี้ยงรวมกันได้ หากแยกเลี้ยงตัวเดี่ยวๆ ปูจะเครียดและรู้สึกระแวงจนอดอาหาร และโปรดจำไว้ว่า ตู้ควรมีฝาปิดแน่นหนา ปูบาติกเป็นนักปีนป่ายที่ค่อนข้างเก่งเลยทีเดียวและมักจะลอดรูเล็กๆ หนีได้
(สำหรับวิธีดูเพศ ให้ดูที่กระทู้ "การจำแนกเพศปูและการผสมพันธุ์ (ปูแสมและกลุ่มปูเปี้ยว)")
เนื่องด้วยปูบาติกอาศัยอยู่ริมปากแม่น้ำที่ติดทะเล น้ำควรจะผสมเกลือจำนวนหนึ่งเพื่อไม่ให้จืดเกินไปกันไม่ให้ปูอายุไขสั้นลง สำหรับสูตรการผสม ให้ดูว่าน้ำจืดหนึ่งถ้วยน้ำจิ้ม ใช้เกลือทะเลเพียง 1/4 ช้อนชาผสมให้เข้ากันดี ระวังอย่าใช้เกลือไอโอดีน และแยกถ้วยน้ำเค็มออกจากถ้วยน้ำจืดที่ปูใช้ดื่มกิน สำหรับอ่างน้ำจืดในที่เลี้ยงของตู้ใบนี้ จะมีการปลูกพืชจำพวกจอกแหนช่วยดูดซับสารพิษและของเสียที่ปูขับถ่ายลงไปด้วย การมีถ้วยน้ำทะเลจะช่วยให้ปูบาติกได้รับแร่ธาตุและลอกคราบได้
อาหาร
ปูบาติกเป็นนักกินตัวยง สามารถให้อาหารได้หลายชนิด เช่น
1. เนื้อปลา เนื้อกุ้ง แมลง ไรน้ำ และไส้เดือนน้ำ เป็นแหล่งโปรตีนที่มีประโยชน์และยังมีแคลเซียม ไคโตซานช่วยในการสร้างเปลือกที่แข็งแรง
2. ผักต่างๆ เช่น แตงกวา แครอท ฟัก น้ำเต้า และผักใบเขียว เป็นแหล่งวิตามินและมีใยอาหารช่วยในการขับถ่ายและเสริมภูมิคุ้มกันให้ปู
3. กระดองปลาหมึก เป็นส่วนที่แข็งในลำตัวของหมึกกระดอง ปูจะกินเพื่อเสริมแคลเซี่ยมตอนลอกคราบ
4. พืชน้ำ เศษใบไม้จำพวกใบหูกวาง ปูบาติกจะเลี้ยงจุลินทรีย์ชนิดดีในลำไส้ของพวกมัน ใบหูกวางแห้งจะเป็นแหล่งอาหารกระตุ้นการย่อยของจุลินทรีย์ที่ดี
5. อาหารสำเร็จรูปของสัตว์น้ำมีเปลือก (สามารถหาซื้อได้จากร้านขายอุปกรณ์ปลาสวยงาม)
อาหารที่ควรระวัง มีดังนี้
1. กระเทียม หอม กุ้ยช่าย มีกำมะถันเป็นพิษต่อสัตว์
2. องุ่น ผลไม้น้ำตาลสูง ปูกินมากๆ อาจจะเกิดสภาวะเลือดเป็นพิษจากการต้องแบกรับน้ำตาลปริมาณมากได้ และปูยังอาจจะเกิดปัญหากับระบบประสาทได้
3. กาแฟ ชา น้ำมีคาเฟอีน
4. อาหารที่มีแป้งหรืออาหารสำเร็จรูปของมนุษย์
การเข้าคราบ
โดยธรรมชาติของสัตว์น้ำมีเปลือก การลอกคราบคือการเจริญเติบโต เราสังเกตได้ว่าเมื่อปูเข้าคราบ จะเริ่มอดอาหารเพื่อเตรียมกักตุนพลังงานไปสร้างร่างกายใหม่ใต้เปลือก ปูจะเริ่มหาที่หลบซ่อนที่อับแสงและเริ่มลอกคราบจนเสร็จ อย่าทิ้งคราบปูเพราะบางครั้งปูจะกินคราบตัวเองกลับเข้าไปเป็นอาหารเสริม โดยสำหรับปูแสม พวกมันลอกคราบบนบกเสียมากไม่เหมือนปูที่อาศัยในน้ำตลอดชีวิต ให้ระวังและคอยสังเกต ปูที่อยู่ด้วยกันบางทีจะกินตัวที่เข้าคราบไปด้วย ต้องแยกตัวที่จะเข้าคราบออกไปใส่กล่องอื่น อย่าจับปูที่กำลังลอกคราบและลอกคราบเสร็จแล้วเพราะร่างกายของมันจะนิ่มจนไม่ทนแรงกระแทกได้ ให้รอจนกว่าสีซีดของปูกลายเป็นสีเข้มสดใส่ก่อนจึงค่อยย้ายกลับลงมาในที่เลี้ยง ให้ใส่น้ำตื้นๆ ในอ่างพยาบาลด้วยโดยไม่ต้องลึกมาก
ปูบาติกถือเป็นตัวเลือกที่น่าสนใจของผู้เลี้ยงสัตว์ที่มีพื้นที่น้อย เพราะขนาดตัวเล็กและไม่มีภาระมากหากหมั่นดูแลอย่างเต็มที่ และยังจัดเป็นหนึ่งในปูสวยงามที่ผู้ที่ไม่มีประสบการณ์สามารถลองเลี้ยงได้ เมื่อดูแลอย่างดี ปูของท่านจะมีสุขภาพดีและแข็งแรง แถมยังเพลิดเพลินเมื่อได้สังเกตพฤติกรรมของพวกมันทั้งการรวมฝูง การหาอาหารและการปีนป่ายด้วย